________________
મૂળરૂપ સમ્યક્ત્વના પાંચ અતિચારો કહેવામાં આવ્યા છે. ત્યારપછી બાર વ્રતના અતિચારો સવિસ્તર કહેલા છે.
વ્રતોના અતિચાર પછી શ્રાવકોએ તેમજ સાધુઓએ અંત સમયે અવશ્ય કરવાની સંલેખણાના પાંચ અતિચારો કહીને ત્યારપછી બાકી રહેલા તપાચારના તથા વીર્યાચારના અતિચાર કહ્યા છે. તપાચારના બાહ્ય અને અત્યંતર એવા બે ભેદ હોવાથી તેના બે અતિચાર જુદા જુદા કહ્યા છે. છેવટે સર્વ અતિચારોનો સરવાળો કરવા રૂપ એક ગાથા કહીને પડિસિદ્ધા છે. એ શ્રાવક-પ્રતિક્રમણ સૂત્ર(વંદિત્તા)માં કહેલી ૪૮મી ગાથાના પ્રથમ પદ વડે શ્રાવકનાં વ્રત ન ગ્રહણ કર્યા હોય તેને માટે પણ પ્રતિક્રમણની તેમજ અતિચાર આલોવવાની જરૂર છે એમ સૂચવીને ચાર પ્રકારની આલોચના કહી છે.
આ રીતે એકંદર પંચાચારસૂચક ૧, જ્ઞાનાચાર, દર્શનાચાર ને ચારિત્રાચારના ૩, સમ્યકત્વ સંબંધી ૧, બારવ્રત સંબંધી ૧૨, સંલેખણા સંબંધી ૧, તપાચારના ૨, વર્યાચારનો ૧ અને વ્રત વિનાના શ્રાવકો માટે ૧ – કુલ રર અતિચાર જુદા જુદા વિભાગે કહ્યા છે. તેમાં ભાષા જૂની ગુજરાતી વાપરેલી હોવાથી તેમજ અમુક દેશમાં જ પ્રચલિત એવા કેટલાંક શબ્દો ને વાક્યો વાપરેલાં હોવાથી તેના અર્થ પ્રચલિત ગુજરાતી ભાષામાં સમજાવવાની જરૂર જાણીને મારા જેવા મંદમતિને માટે અર્થનો અર્થ લખવાનો આ સામાન્ય
