________________
પર્યુષણપર્વ મહાભ્ય (૧૩) રત્નરાશિ : રત્નના કિલ્લા વડે શોભશે. (૧૪) નિલમ અગ્નિ : ભવ્ય પ્રાણીઓને શુદ્ધિ કરનારો થશે.
આ સ્વપ્નો આપણે સુપનો તરીકે ઓળખીયે છે. ભારે ધામધૂમથી જન્મોત્સવ મનાવવા પારણા સહિત ભારે ધામધૂમથી કોઈ એક શ્રાવકના ઘેર લઈ ઉત્સવ અતિઆનંદથી મનાવવામાં આવે છે.
જ્યારથી ભગવાન મહાવીર ત્રિશલારાણીના ગર્ભમાં આવ્યા છે, રાજ્યમાં ચારે બાજુ ધનધાન્ય, રૂપું, સોનું સૌ વૃદ્ધિ પામવા લાગ્યા. કોઈ ધન લઈને આવે કે આ સમયે ધન ઘણું વૃદ્ધિ પામ્યું છે. ખેડૂતો ધાન્ય લઈને આવતા કે ધાન્ય ઘણું વૃદ્ધિ પામ્યું છે. ચારે બાજુ વૃદ્ધિ જોતાં રાજા સિદ્ધાર્થના મનમાં દઢ વિચાર આવે છે કે આ સર્વ વૃદ્ધિનું નિમિત્ત ભાવિ પુત્ર છે એટલે તેનું નામ “વર્ધમાન” પાડવાનું વિચારે છે.
ભગવાન મહાવીર જ્યારે ત્રિશલામાતાના ગર્ભમાં હતા ત્યારનું એક દષ્ટાંત છે. ભગવાન વસ્તુના સ્વરૂપને, કુદરતી નિયમને આધીન હતા. તેથી નવ માસ ગર્ભમાં રહેવાનું હતું. એકવાર તેમને સહજભાવ ઉત્પન્ન થાય છે કે મારા હલનચલનથી મારી માતાને દુઃખ ના થવું જોઈએ. એટલે હલનચલન બંધ કરી આત્મભાવમાં લીન થઈ ગયા. પણ બીજી બાજુ માતૃપ્રેમ હતો. ગર્ભની નિશ્ચલાવસ્થાથી માતા અતિ વ્યાકુળ થઈ ગયાં અને અનેક શંકાઓ કરવા લાગ્યાં મારો ગર્ભ હરાઈ ગયો હશે કે મૃત્યુ પામ્યો હશે? ત્રિશલારાણીના વિલાપથી સખીઓ અને વૃદ્ધ સ્ત્રીઓ શાંતિપૂર્વક ધર્મક્રિયામાં પ્રવૃત્ત થઈ ગયાં. આ દુઃખદ સમાચાર સિદ્ધાર્થના જાણવામાં આવતાં તે પણ ચિંતાતુર થઈ ગયા. ભગવાન મહાવીરના જીવે અવધિજ્ઞાનથી જોયું કે અરે ! મેં તો માતાના સુખ માટે આમ કર્યું હતું અને આ તો માતાને ખેદ ઉપજાવનારું થયું એટલે ભગવાને સ્થિર અવસ્થાનો સંક્ષેપ કરી હલનચલનની સહજક્રિયાનો સંચાર કર્યો અને સૌ પ્રસન્ન થયા.
ગર્ભમાં જ તેમણે વિચાર્યું. “માતાને સાચો ધર્મ પમાડી, સમાધિ મરણને પ્રાપ્ત કરાવી પછી જ હું સંસાર ત્યાગ કરીશ.”
