________________
શ્રી પૃથ્વીચંદ્ર - અને ગુણસાગરનું સરલ - ચરિત્ર
# દેવસિંહ અને કનકસુંદરી
છે. રાહ
* પાંચમા ભાવમાં છે
મિથિલાનગરીના રાજમહેલી પોતાની યશકલગીથી આકાશગણને શોભાવે છે. ભવ્ય ગગનચુંબી મહેલોમાં લક્ષ્મીના સંપૂર્ણ ભોગોપભોગો હાજરાહજૂર છે. છતાંય રાજરાણી મુક્તાવલી ઉદાસ અને બેચેન છે, આંખમાંથી આંસુ નીકળી રહ્યા છે. રાજસભામાંથી અંતઃપુરમાં આવેલા મેઘરાજા પટરાણીને આજે ઉદાસ અને ગમગીન જોઈને પૂછે છે. “દેવી, તમારા મનમાં શું દુઃખ છે? તમારી દરેક અભિલાષા પૂર્ણ કરવા છતાં એવી કઈ ઈચ્છા અધૂરી રહી ગઈ છે કે જેથી વદન પર આટલી ગ્લાનિ છે?” રાજાનો સવાલ સાંભળી રાણી રડવા માંડે છે અને કહે છે કે એ જ સ્ત્રી ધન્ય છે જેના ખોળામાં બાળક રમતું હોય. પોતાને બાળકનું સુખ નથી એટલે જીવતા રહેવાની પણ ઈચ્છા નથી. રાજા સમજાવવાનો પ્રયત્ન કરે છે કે જે વસ્તુ આપણા હાથમાં નથી દેવના હાથમાં છે તેનો શું હર્ષ કે શોક? રાણી કહે છે, મણિ, મંત્ર, તંત્ર અને દેવનો પ્રભાવ અચિંત્ય હોય છે તેમની સેવા, પૂજા અને અર્ચના કરવાથી માનવીના મનોરથો ફળે છે.
રાજા રાણીની ઇચ્છા પૂર્ણ કરવા કંઈક કરશે એમ આશ્વાસન આપે છે. અને મણિ, મંત્રની આરાધના કરતા કોઈક દેવની આરાધના પોતે કરશે તેવો નિશ્ચય કરે છે. કાળી ચૌદશની રાત્રે હાથમાં તલવાર લઈને સ્મશાન ભૂમિમાં જાય છે અને પોતાના બુલંદ અવાજે વનદેવતાઓને કહે છે, “હે દેવતાઓ, મારા દેહમાં રહેલુ માંસ તમને અર્પણ કરીશ. બદલામાં મને એક પુત્ર આપો.” રાજાના શબ્દો સાંભળી કોઈ ભૂત આકાશમાંથી બોલ્યો કે માંસ આપવાથી પુત્ર ના મળે મસ્તક આપવું પડે. રાજા મસ્તક આપવાને તૈયાર
