________________
શ્રી પૃથ્વીચંદ્ર - અને ગુણસાગરનું સરલ - ચરિત્ર
સુલોચના જિનેશ્વર ભગવાનની સ્તુતિ કરી પોપટનું પાંજરું લઈ પોતાના સ્થાને ચાલી ગઈ. બીજે દિવસે તેણે પોપટને સ્વાદિષ્ટ ફળ ખાવા પાંજરામાંથી બહાર કાઢી તૈયાર કર્યો તેવો જ તે નમો અરિહંતાણ બોલતા આકાશમાં ઊડી ગયો. જિનેશ્વરના વંદન કરવા ઉદ્યાનમાં ચાલી ગયો. ભક્તિપૂર્વક નમીને ઉદ્યાનમાં જ ફળ આહાર કરતો મુક્ત પંખીને જેમ આનંદમાં રમવા માંડ્યો. પરાધીનપણામાંથી મુક્ત થયેલા પંખીનો આનંદ કંઈક જુદો જ હતો.
•
33
પોપટના ઊડી જવાના લીધે રાજબાળા વિલાપ કરવા માંડી. તેની શાંતિ માટે રાજાએ બુદ્ધિમાન સુભટોને મોકલીને ઉદ્યાનથી પકડી મંગાવ્યો. અને રાજબાળાને આપ્યો. રાજબાળાએ પોપટને પકડી ક્રોધમાં તેની બંને પાંખો કાપી (છેદી) નાખી અને ક્રોધમાં બોલી, “મને છેતરીને નાસી જવાનું ફળ હવે ભોગવ. હવેથી તુ ક્યાંય જઈ શકીશ નહીં. સમજ્યો ? અને કારાગારની માફક પોપટને પિંજરામાં પાછો પૂરી દીધો. પોપટને પણ પિંજરામાં પોતાની પરાધીનતા વિશે ધિક્કાર થયો. અને દુઃખી થયો છતાં પશ્ચાતાપ કરવા માંડ્યો, “અરેરે, ભવાંતરમાં સ્વાધીન હોવા છતાં પ્રમાદમાં પંચમહાવ્રત દુષિત કર્યું તેનું આ ફળ છે. આનાથી પણ અધિક દુઃખ આગામી ભવોમાં મારે સહન કરવા પડશે. વળી આ ભવમાં તો હવે ભગવાનના દર્શન થઈ શકશે નહી. પણ હવે મારે શોકનો ત્યાગ કરવો પડશે. શોકથી અનેક પ્રકારે કર્મ બંધન થાય છે. જિનદર્શન હવે થશે નહી તેથી મારા માટે હવે અનશન ઠીક રહેશે.’ આમ વિચારીએ ધૈર્યવાન અને જ્ઞાની પોપટે અનશન અંગીકાર કર્યું. અને પંચ પરમેષ્ઠિ મંત્રનું સ્મરણ કરવા માંડ્યો. નવકારના ધ્યાનમાં પાંચ દિવસ રહીને તેના પ્રભાવે સૌધર્મકલ્પમાં મહાન દેવ થયો. સુલોચના પણ પોપટના દુઃખે દુઃખી થઈ તેની પાછળ અનશન કરી મૃત્યુ પામી. એ દેવની દેવીપણે ઉત્પન્ન થઈ. ત્યાં બને વિષયસુખ ભોગવતા સમય પસાર કરવા માંડ્યા. એ દેવભવનું આયુષ્યપૂર્ણ થતા દેવલોકમાંથી આવીને પૃથ્વી પર તું શંખરાજ થયો અને દેવી કલાવતી રાણી થઈ. પરભવમાં પાંખો તારી છેદી નાખી હતી તેનું વેર વાળવા આ ભવમાં તે એના હાથ છેદી નાખ્યા.”
