________________
શ્રી પૃથ્વીચંદ્ર - અને ગુરસાગરનું સરલ - ચરિત્ર
પૂર્વે મહાવિદેહક્ષેત્રમાં નરવિક્રમ નામે રાજા હતો. તેની પટ્ટરાણી લીલાવતીની કુખેસુલોચના નામની પુત્રી થઈ. અનુક્રમે તે બાળા થવાનાવસ્થામાં આવી. એક દિવસ રાજસભામાં એક પરદેશી આવ્યો. અને રાજાને પોપટ ભેટ તરીકે આપ્યો. પોપટના ગુણોનું વર્ણન કર્યું પોપટે પણ શ્લોકો બોલી રાજાને ખુશ કર્યો. રાજાએ તે પુરુષને ઘણું ધન આપીને વિદાય કર્યો. રાજા નરવિક્રમે એ પોપટ પોતાની પ્રિય રાજકુમારી સુલોચનાને આપ્યો. પોપટની ચતુરાઈથી ખુશ થતી સુલોચનાએ એક સોનાનું પિંજર તૈયાર કરાવ્યું. અને દ્રાક્ષ, દાડમ વગેરે સ્વાદિષ્ટ ફળો ખવડાવવા માંડી અને દૂધ-સાકર યુક્ત પાણી આપતી. એ પોપટ રાજબાળાને પ્રાણથી પણ પ્રિય થઈ પડ્યો. એક દિવસ પોતાની સખીઓ સાથે પોપટને લઈને કુસુમાકર નામના વનમાં આવી. એ વનમાં જિનેશ્વર ભગવાનનું ચૈત્ય જોઈને બહુ જ ખુશ થઈ તેમાં પ્રવેશ કરીને રાજબાળાએ સીમંધર સ્વામીની અતિ આનંદપૂર્વક સ્તુતિ કરી. પેલા પોપટ પણ જિનબિંબને જોઈને વિચારવા માંડ્યો. “મેં આવું જ ક્યાંક જોયું છે.” ” ખૂબ એકાગ્રતાપૂર્વક વિચાર કરતા પોપટને જાતિસ્મરણ જ્ઞાન થયું. પૂર્વભવને પ્રત્યક્ષ જોનાર પોપટને શું દેખાયું?
પાછળના ભવમાં અનેક શાસોને ભણાવીને તેમ જ ભણાવવામાં સાવધાન પંડિતોનો શિરોમણી એવો સાધુ હતો. પરંતુ પુસ્તકો અને ઉપાધિ સંગ્રહ કરવામાં લીન રહીને સંયમની શુદ્ધ ક્રિયામાં પાછો પડ્યો. એ ભવમાં કોઈક ભવની વિરાધનાના લીધે અને કોઈકવાર માયા આચરવાથી આ ભવમાં પોપટ થયો. પૂર્વ ભવમાં શાની હોવાથી આ ભવમાં પોપટની યોનિમાં પણ તેને જ્ઞાન થયું. પોપટને પોતાના પર ધિક્કાર થાય છે કે જ્ઞાનરૂપી દીપક પોતાના હાથમાં પ્રગટ રહેલો છતાં મોહમાં અંધ બનીને પંડિત હોવા છતા સંયમરૂપી ધન હારી ગયો. છતાં આજે તિર્યંચ ભવમાં પણ જિનેશ્વર ભગવાનનું દર્શન થયું. હજી પુય જાગૃત છે એમ વિચારીને ભગવાનનું મોટું જોયા વગર ભોજન ગ્રહણ કરશે નહિ તેવો નિયમ લે છે.
