________________
શ્રી પૃથ્વીચંદ્ર - અને ગુણસાગરનું સરલ - ચરિત્ર
કપિલને એક ખલાસીએ કહ્યું કે સમુદ્ર વચ્ચે શેરડીથી ભરપૂર એક અભયદ્વીપ છે. મનુષ્યના અને પ્રાણીઓ રહિત એ દ્વીપમાં બરાબર શૌચ ધર્મ પાળી શકાશે. કપિલે અભયદ્વીપ જવાની તૈયારી કરી. સંગાસંબંધી અને અનેક સ્નેહીજનોએ અનેક રીતે સમજાવવા છતાં દરેકના સ્નેહનો ત્યાગ કરીને કપિલ વહાણમાં બેસી અભયદ્વીપ ચાલ્યો. નાવિકે પણ કપિલને ત્યાં ઉતારી ચાલી ગયો. એકલી કપિલ વાવડીઓ ત્રણવાર સ્નાન કરતો અને શેરડીનું ભોજન કરતો. કેટલાક દિવસ જતાં રોજ શેરડી ખાતાખાતા હોઠ ફાટી જવા માંડ્યા કારણકે શેરડી દાંતથી છોલવી પડતી હતી. એના મનમાં વિચાર આવ્યો કે
24
આ સૃષ્ટિ રચનાર બ્રહ્મા કેવા અક્કલ વગરના છે. નાના મોટા વૃક્ષોના ફળો બનાવ્યા છે તેમ શેરડીનું ફળ બનાવ્યું હોત તો કેટલું સારું થાત. જો કે આ દ્વીપના મહિમાથી અહીં ફળ આવતા પણ હોય તેમ વિચાર કરીને ફરતો ફરતો શેરડીના ફળ શોધવા માંડ્યો.
કોઈ વહાણ ભાંગવાથી ત્યાં આવી ચડેલા કોઈક વણિકની સૂર્યની ગરમીથી સુકાઈ ગયેલી વિષ્ટાને જોઈ કપિલ શેરડીના ફળની ભ્રમણામાં ખાવા માંડ્યો. બે સ્વાદ લાગવા છતા આંખો બંધ કરી પોતાની પણ સૂકાયેલી વિષ્ણુને ફળ સમજી ખાવા માંડ્યો. શૌચમાં પણ પવિત્રતા માનનારો પાપની ગર્તામા ગબડી પડ્યો. બ્રહ્માની ભૂલ શોધતા પોતે જાણે વ્યાજબી કરતો હોય તેમ કરવા માંડ્યો. એક દિવસ પેલો વણિક અચાનક કપિલને મળી ગયો. ઘણા દિવસે દ્વીપમાં માણસ જોવાથી કપિલ ખુશ થયો અને પૂછ્યું, “ભાઈ મજામાં છો ને ? તમે શરીરનો નિભાવ કેવી રીતે કરો છો ?” પેલો વણીકે જણાવ્યું કે શેરડી ખાઈને. કપિલ પૂછે છે શેરડીના ફળ તમે ખાતા નથી ? કેવા વળી ફળ ? વણીકને આશ્ચર્ય થાય છે. પોતે માનેલા ફળ વણીકને બતાવવાથી વણિકને ખૂબ દુ:ખ થાય છે કે આ બિચારો કપિલ અજ્ઞાનથી વિષ્ટાને ફળ માની બેઠો છે. વશિક કપિલને કહે છે, “કપિલ તું ભીંત ભૂલ્યો છું. તું એવા પાપમાર્ગે ચડી ગયો છે તે સમજશે નહિ. તારો શૌચધર્મ સાચવવા તું અશુચિનું ભક્ષણ કરવાની હદે પહોંચી ગયો છું નાના બાળકને પણ ખબર
