________________
શ્રી પૃથ્વીચંદ્ર - અને ગુણસાગરનું સરલ - ચરિત્ર
લાલચોળ બનીને તેને પૂછવા માંડી, સાચી વાત શું છે? હવે ભટ્ટ ભર જંગલમાં આવી પહોંચ્યો હતો. સૂર્ય પણ જાણે નારાજ થઈ પોતાનો પ્રકાશ સંકેલી લેવાની તૈયારીમાં હતો. સાંજ પડવા આવી હતી. તેને હવે આ મહાસતી ક્યાંક પોતાને શ્રાપ આપી બેસે તો? એમ વિચારી રાણીને કહે છે, “મને માફ કરો, મારો કોઈ અપરાધ નથી. રાજાનો હુકમ મારી ના મરજી હોવા છતાં આ પાપી પેટને લીધે માન્ય રાખવો પડ્યો છે. તેમનો હુકમ છે કે આપને જંગલમાં ત્યજી દેવા. મને ક્ષમા કરો.”
આજે વિધાતા કેમ વેરણ થઈ હશે તેમ ગુસ્સામાં વિચારતા કલાવતી રથમાંથી નીચે ઉતરી પડે છે. ભટ્ટ દેવના ભરોસે ભર જંગલમાં કલાવતીને ત્યજીને નગર તરફ ચાલ્યો જાય છે. રથમાંથી ઊતરીને કલાવતી એક વૃક્ષની નીચે બેસે છે. અફાટ મૂંઝવણથી તે મૂછિત થઈ જાય છે. વનના મંદમંદ લહેરાતા પવનથી કલાવતી થોડીવારે ભાનમાં આવે છે અને ધીમે ધીમે બેઠી થાય છે. તેની નજર સામે ઉભેલી રાક્ષસી જેવી ચંડાલણ પર પડે છે. તેના હાથમાં કાપવાનું હથિયાર છે. તેને જોઈને ડરની મારી કલાવતી મૂજી જાય છે. જેમ તેમ હિંમત ભેગી કરી તેને પૂછે છે કે તે કોણ છે? અટ્ટહાસ્ય કરતી એ મનુષ્ય રાક્ષસી કહે છે, “રાજા તારા પર રહ્યો છે. તેમણે તારા બાજુ બંધવાળા બંને હાથ કાપીને લઈ જવાનો હુકમ કર્યો છે.” અને કલાવતીના આભૂષણ યુક્ત બંને હાથ છેદી નાખ્યા અને તે લઈને રાજાને અર્પણ કરવા નગર તરફ ચાલી ગઈ. ન જાણ્યું જાનકીનાથે કાલે સવારે શું થવાનું છે ? '
* શીલ પ્રભાવ :
એકલી અટુલી પડેલી રાજરાણી લાવતી ચંડાલણીએ તેના હાથ છેદી નાખ્યા પછી કલ્પાંત કરે છે, માતા, પિતા અને ભાઈને યાદ કરે છે વિચાર કરે છે કે તેના કયા પાપ ઉદયમાં આવ્યા હશે? પતિએ જરા સરખો પણ વિશ્વાસ ના કર્યો? પોતાને જંગલમાં પશુઓના ખોરાક માટે છોડી દીધી?
