________________
શ્રી પૃથ્વીચંદ્ર - અને ગુણસાગરનું સરલ - ચરિત્ર
એક સુંદર ખંડમાં પટ્ટરાણી કલાવતી પોતાની સખીઓ સાથે આનંદથી વાતો કરતા કરતા સમય પસાર કરી રહી હતી. એક - બે દિવસમાં પિતૃગૃહે જવાનું હોવાથી માતાપિતા તેમ જ ભાઈને મળવાના આનંદમાં તેનું હૈયું ભાવવિભોર બની ગયું હતું. તેણે અત્યંત આનંદ સાથે પોતાની એક સખીને પોતાના નાજુક હાથો પર પહેરેલા બાજુબંધ બતાવ્યા અને કહ્યું, “મારા પ્રાણથી પણ અધિક પ્રિય આ આભૂષણ મોકલનારને હું ક્યારે મળીશ? “અધીરા ના થાઓ. થોડા જ સમયમાં તમે તેમને મળવાના છો. પ્રિયજનોનો મેળાપ પણ ભાગ્ય વગર થોડો થાય છે? તમે તો મોટા ભાગ્યવાળા છો.” સખીના કોમળ શબ્દો સાંભળી કલાવતી આનંદ પામી અને કહ્યું, “હા સખી , તારી વાત સાચી છે. આ બાજુબંધ જોઉં છું ત્યારે એ પોતે જ મારી પ્રત્યક્ષ ઉભો હોય એવું મને લાગે છે અને ખુશી થાય છે. મારા ઉપર કેટલો સ્નેહ રાખે છે. જગતમાં આવો સ્નેહ ક્યાંય હશે ?”
નિર્દોષપણે કલાવતી અને સખીનો થતો આ વાર્તાલાપ અકસ્માતે આવી ચડેલા રાજએ ગુપ્તપણે સાંભળી લીધો. રાજાનું મન તોફાને ચડ્યું. એણે વિચાર કર્યો કે આ બાજુબંધ કોણે મોકલ્યો હશે? કોના સ્નેહની વાત કલાવતી કરી રહી છે? આવું સીનું હૃદય હોય? પતિના પ્રેમની કોઈ કિંમત નહિ? પોતે એના પર કેટલો ઓવારી જાય છે જ્યારે આ તો બીજાના પ્રત્યે સ્નેહમાં ઘેલી થઈ છે. જે સ્ત્રી પોતાના પતિને છેતરે એ સ્ત્રી કહેવાય કે રાક્ષસી? દેવી કે દાનવી? રાજાના શંકાશીલ મનમાં અનેક કાળા વાદળો ઘેરાઈ ગયા. ક્ષણ પહેલા પોતાની પ્રાણપ્રિય પ્રિયા અત્યારે તેના માટે રાક્ષસી થઈ ગઈ. રાજાના મનમાં વહેમનું વમળ એટલું બધુ ગોળ ગોળ ફરવા માંડ્યું કે શંકાની તપાસ કરવા જેટલી ધીરજ પણ તેનામાં રહી નહી. રાજાએ આવશેમાં કલાવતીને દુષ્ટા માની તેનો ફેંસલો કરી નાંખવાનો નિર્ણય કરી નાખ્યો. “આ પાપણી તો મારી નગરી લજવશે હવે તેને એક દિવસ પણ રાજમહેલમાં રખાય નહી. તેને તેના કર્મ યોગ્ય અવશ્ય શિક્ષા તો થવી જ જોઈએ.” આકુળવ્યાકુળ રાજાને અત્યારે કોણ સલાહ આપી શકે ?
