________________
201
શ્રી પૃથ્વીચંદ્ર - અને ગુણસાગરનું સરલ - ચરિત્ર
રાજાએ મંત્રીઓની સમક્ષ કુસુમકેતુ કુમારને આસન ઉપર બેસાડી કહ્યું, “હે કુમાર ! જગતમાં એવી નીતિ છે કે પુત્ર કવચધારી થાય ત્યારે રાજાએ રાજયભાર સમર્પણ કરી મુક્ત થવું તારા જેવો સમર્થ પુત્ર અને રાજ્ય ચિંતાથી મુકત કરે તો હું પાછલી અવસ્થામાં ગુરુનો જોગ પામી આત્મહિત કરું” કુમાર બોલ્યો, “ધર્મકાર્યમાં હું આપને અંતરાય કરતો નથી. પરંતુ પ્રાત:કાળે શય્યાનો ત્યાગ કરતાં પ્રથમ જો હું તમારું મુખદર્શન કરું તો જ રાજય, વૈભવ, સુખ સફળ ગણું છું. પરંતુ, બાપુ ! જે રાજ્યમાં રહેવા છતાં આપનું મુખ વારંવાર જોવામાં ના આવે તો એવા રાજ્ય વડે પણ શું? ભયંકર અરણ્યમાં મુગ્ધ એવા મૃગબાલ સમાન મારો ત્યાગ કરી જતા રહેવું તમને શોભતું નથી.” સંયમની ઈચ્છાવાળા પુત્રને રાજાએ કહ્યું, “તું હજી નવયુવાન છું સંયમ કેવી રીતે આચરીશ? વિષયોને યૌવનવયમાં ત્યાગવા એ કઈ સરળ વાત નથી માટે અત્યારે તું રાજ્યનું પાલન કરી વિલાસ કર. સમય આવે મારી સાથે દીક્ષા લેજે.”
પિતાના વચન સાંભળવા છતાં પણ દીક્ષા લેવાની ભાવનાવાળો કુસુમકેતુ બોલ્યો, “જેમ સાર્થવાહના સાથમાં રહેલા નિ:સત્વ પુરુષો પણ મહા અરણ્યનો પાર પામી જાય છે તેવી રીતે હે તાત ! આપનો આશ્રય લઈને દુર્ગમ એવા શીલરૂપી શૈલ પર હું ચઢી જઈશ. પૃથ્વી રૂપી ઉદ્યાનમાં મનરૂપી વાંદરાને યોગીઓ જ્ઞાનરૂપી શ્રૃંખલાથી બાંધીને શું સ્થિર નથી કરતા ?”
કુસુમકેતુની સંયમભાવના જાણીને કુસુમાયુધ રાજાએ દેવસેનકુમારનો રાજ્યાભિષેક કર્યો. મોટી જિનપૂજાઓ રચાવી, અઠ્ઠાઈ મહોત્સવ કરી, પુષ્કળ દાન આપી રાજાએ કુસુમકેતુ, પાંચસો પુરુષો સાથે, બત્રીસ રાણીઓ તેમજ પુત્રીઓ સાથે આડંબરપૂર્વક સૂરીશ્વર પાસે દીક્ષા ગ્રહણ કરી. કુસુમાયુધ અને કુસુમકેતુ વૈરાગ્યરંગથી તો રંગાયેલા હતા જવળી ભવોભવના ચારિત્ર પાલનના અભ્યાસી હોવાથી આ ભવમાં એઓ અભ્યાસ વૃદ્ધિ પામવા માંડ્યા. જ્ઞાનનો અભ્યાસ અને તપના આચરણથી તેમણે સંયમરૂપી વૃક્ષને એવું તો વૃદ્ધિ પમાડ્યું કે જેના ફળ હવે અલ્પ સમયમાં જ મેળવવાને ભાગ્યશાળી થશે.
