________________
શ્રી પૃથ્વીચંદ્ર - અને ગુણસાગરનું સરલ - ચરિત્ર
199 એકવાર કુસુમાયુધની રાજસભામાં મથુરા નગરીના રાજા મહાકીર્તિનો મંત્રી વિનંતી કરવા આવ્યો. “હે રાજ ! અમારા સ્વામીને આઠ કન્યાઓ છે રૂપ અને ગુણવાળી એ કન્યાઓ કોઈપણ કુમારને ઈચ્છતી નથી. એકવાર તેમણે તમારા કુમારની પ્રશંસા સાંભળી. અને આઠેય રાજકુમારીઓ કુમાર કુસુમકેતુ પર રાગવાળી થઈ છે. રાજાએ પુત્રીઓનો અભિપ્રાય જાણી મને આપની પાસે મોકલ્યો છે. હું આપને અરજ કરું છું કે રાજકુમાર કુસુમકેતુને મારી સાથે મોકલો.” મહાબુદ્ધિ મંત્રીની વાત સાંભળી રાજા બોલ્યો, “હે મંત્રી ! આપની બધી વાત સાચી પણ આ રાજકુમાર યૌવનવયમાં આવેલો છતાં વિકારરહિત છે. હાસ્યથી વચન બોલવામાં પણ આળસુ છે. સ્ત્રીઓ પર નજર સરખી પણ કરતો નથી. વૈરાગ્યવૃત્તિવાળો આ કુમાર કેવળ યોગીની માફક શાસ્ત્રના વાંચનમાં જ પ્રીતિવાળો છે. છતાં અમારી આજ્ઞાથી કુમાર તમારા નગર તરફ આવશે ખરો.”
- કુસુમાયુધ મંત્રીને સમજાવતો હતો તે દરમિયાન સાકેતપુરનગરના ! રાજાનો સુગુપ્ત નામે દૂત રાજસભામાં પ્રવેશ કરીને બોલ્યો, “દેવ ! અમારા રાજા રવિસેનને આઠ સુંદર કન્યાઓ છે. નરવૈરિણી તે કન્યાઓએ અનેક રાજકુમારોના ચિત્રપટ જોયા છતાં તે રંજીત થઈને નહિ પણ કુમારનું ચિત્રપટ જોતા રાગવાળી થઈ છે. રવિસેન રાજાએ મને આપની પાસે મોકલ્યો છે. હે સ્વામી! કૃપા કરી રાજકુમારને અમારા નગરે મોકલો.” રાજા કુસુમાયુધ જવાબ આપે તે પહેલા વત્સ દેશના રાજાએ મોકલેલા સુભર્ણિત નામના દૂતે પ્રવેશ કર્યો. તે પણ બે હાથ જોડી વિનંતીપૂર્વક કહેવા લાગ્યો, “રાજાને રૂપવાન અને ગુણવાન સોળ કન્યાઓ છે. એક દિવસ નિમિત્તિકને તેમના પતિ માટે પૂછતાં તેણે કહેલું, “આ કન્યાઓનો પતિ કુસુમકેતું થશે. માટે કૃપા કરી રાજકુમાસ્ને અમારા નગરે મોકલો.” - ત્રણે દૂતોની વાણી સાંભળી રાજા વિચારમાં પડ્યો કે કુમારને ક્યાં મોકલવો? રાજાએ મહાબુદ્ધિ મંત્રી સામે જોયું. મંત્રીએ મહારાજની ચિંતા જાણીને અરજ કરી, “દેવ! બાર દિવસ પછી લગ્ન શુદ્ધિનો એક દિવસ
