________________
138
શ્રી પૃથ્વીચંદ્ર - અને ગુણસાગરનું સરલ - ચરિત્ર
જ પાંચમું પરિગ્રહ પરિમાણ વ્રત જ
મુનિએ આગળ વધતા પરિગ્રહ વિશે બોધ આપવાનું શરૂ કર્યું. “હે નિર્મળ શીલવંતીઓ ! જેમ જેમ પરિગ્રહ વધે છે તેમ તેમ તેને લગતી ચિંતા પણ વધે છે. પરિગ્રહ રહિત સંતોષ ધારણ કરનાર સાધુઓને જે સુખ હોય છે તે સુખ પરિગ્રહધારી મનુષ્યને હોતું નથી. પરિગ્રહ વાળો પુરુષ અનેક પાપકર્મ કરી ક્લેશ પામે છે. આ ભવમાં લોભી લોકોનો તિરસ્કાર પામે છે. પરભવમાં નરક અને તિર્યંચ ગતિમાં જઈને અનંત દુઃખ ભોગવે છે. જે પરિગ્રહનું પરિમાણ કરે છે તે ગુણાકારની માફક સુખી થાય છે અને નથી કરતો તે અનેક પાપોમાં આગળ વધીને ગુણધરની માફક દુઃખી થાય છે. અને મારી સ્ત્રીઓના કહેવાથી ગુણાકર અને ગુણધરનો વૃતાંત કહેવાનું મુનિએ શરૂ કર્યું.” - “જયસ્થળ નગરમાં વિહુ અને સુવિહુ નામના બે વણિક ભાઈઓ રહેતા હતા. તેમાં જે વિહુ હતો તેનો વ્યવહાર બરોબર ન હતો. તેની આબરૂ પણ નહોતી. તે યાચકોને ઘેર આવવા દેતો નહિ, સજ્જનો સાથે ક્લેશ કરતો અને ખાવાપીવામાં પણ કંજૂસ હતો. બધા તેને ધિક્કારતા હતા. છતો પૈસે ગરીબની જેમ રહેતો હતો. બીજો સુવિહુ રૂડા મનવાળો, સંતોષી, સત્યાપાત્રમાં દાન દેવાની રૂચિવાળો સદાચારી અને દાનવીર હતો. બધા તેને ખૂબ માન આપતા. એક દિવસ તપના પારણે કોઈ મહાત્મા સુવિહુના મકાને આવ્યા. સુવિહુએ મિષ્ટાન્ન વડે એ મુનિને પ્રતિલાભિત કર્યા જેથી ભોગકર્મવાળુ મનુષ્ય આયુ બાંધ્યું. વિહુ એ મશ્કરી કરી એટલે મુનિની નિંદા કરતા વિહુએ નીચ ગોત્ર બાંધ્યું. એકવાર કેટલાક ચોરોએ વિહુને એકાંતમાં બોલાવીને કહ્યું, “વિહુ, આ પર્વતની નીચે ખૂબ ધન છે પણ અમારી પાસે એવી સામગ્રી નથી. તો તું સહાય કર. અમે તને એમાંથી ભાગ આપીશું.” ચોરના વચનથી વિહુએ એમને સર્વ સામગ્રી પૂરી પાડી અને ચોરો સાથે પર્વતની તળેટીમાં ગયો. ત્યાં પલાશ વૃક્ષના મૂળમાં ધન હોવું જોઈએ તેવો અભિપ્રાય આપ્યો.
