________________
શ્રી પૃથ્વીચંદ્ર - અને ગુણસાગરનું સરલ - ચરિત્ર
વિજયપુર નામના નગરના રાજા શત્રુંજ્યને બે પુત્રો હતો - શૂર અને ચંદ્ર. વડીલ પુત્રને યુવરાજ પદ આપ્યું. અને ચંદ્રને કાંઈપણ ના આપવાથી તે રિસાઈને વિદેશ ચાલ્યો ગયો. ચંદ્ર વિદેશમાં ભમતો ભમતો અનુક્રમે રત્નપુર નગરના ઉદ્યાનમાં આવ્યો. ત્યાં મુનિને જોઈ તેમને વંદન કરી તેમની પાસે બેઠો. મુનિએ દયાધર્મનો ઉપદેશ આપ્યો. જીવદયાનો ઉપદેશ સાંભળી બોધ પામેલા ચંદ્રે સંગ્રામ સિવાય પંચિન્દ્રિય જીવનો વધ ન કરવાનો નિયમ ગ્રહણ કર્યો. અને રત્નપુર નગરના રાજા જયસેનની સેવા કરવા માંડ્યો રાજાનો વિશ્વાસુ થવાથી એક દિવસ રાજાએ ખાનગીમાં કહ્યું કુંભ નામનો સામંત મહાબળવાન અને અભિમાની થઈ ગયો છે. માટે ગુપ્ત રીતે ત્યાં જઈ તેને મારી નાખ. રાજાના વચન સાંભળી ચંદ્ર બોલ્યો, “મહારાજ ! એ પાપ મારાથી નહિ થાય. સંગ્રામ સિવાય કોઈપણ પ્રાણીવધ ન કરવાનો મેં નિયમ લીધો છે.” તેના વચનથી રાજા ખુશ થયો, પોતાનો અંગરક્ષક બનાવ્યો, સામંતકન્યા પરણાવી એને પુત્ર જેવો કરી ખુશ કર્યો એકવાર ચંદ્રે કુંભરાજાને પડકાર્યો. અભિમાની કુંભરાજા સામે આવ્યો. તેને હરાવીને બાંધીને જયસેન રાજા સમક્ષ રજૂ કર્યો. રાજાને પોતાની આજ્ઞા મનાવીને કુંભ રાજાને છોડી દીધો અને ચંદ્રનો સારી રીતે સત્કાર કર્યો. ચંદ્ર સુખેથી સમય પસાર કરવા માંડ્યો.
124
બીજી બાજુ યુવરાજપદથી અસંતુષ્ટ શૂરકુમાર પિતાને મારીને તેના રાજ્યની ઇચ્છા કરતો અનુકૂળ સમયની રાહ જોવા માંડ્યો. એક દિવસ રાતના સમયે શૂર કુમારે રાજાના શયનગૃહમાં ઘુસી જઈ તલવાર ચલાવી દીધી. રાણી જાગી ગઈ અને તેની બૂમાબૂમથી ચોકીદારો દોડી આવ્યા નાસી જતા ખુનીને પકડીને બાંધી દીધો. રાતનો સમય હતો તેથી પ્રાતઃકાળે બાંધેલો ખુની શુકુમાર હોવાથી રાજાને વાત કરી. ઘાની પીડાથી દુઃખી થઈ રાજાએ પુત્રને દેશનિકાલ કર્યો. અને તરત જ ચંદ્રકુમારની તપાસ કરાવીને તેને તેડાવી રાજપાટ સોંપી દીધુ અને વેદનાથી થોડા દિવસમાં મૃત્યુ પામ્યો. રાજા મૃત્ય પામીને વાઘ થયો. શુકુમાર પિતાનો ઘાત કરી જંગલમાં કુકર્મ કરીને