________________
શ્રી પૃથ્વીચંદ્ર - અને ગુણસાગરનું સરલ - ચરિત્ર
123
પછી તો ભિક્ષુકો એ મારું ઘર છોડી દીધું. જૈન સાધુઓએ તો વિશેષ છતાંય ભવિતવ્યતા બળવાન છે. એક દિવસ ઉતાવળમાં દરવાજો હું બંધ કર્યા વગર બજારમાં ગયો. અને એક મુનિએ મારા ઘરમાં પ્રવેશ કર્યો. મુનિને જોઈ મારી સ્ત્રીઓ પ્રસન્ન થઈને બોલી પડી. “ઓહો ! આજે તો આપણો ભાગ્યોદય થયો.” સ્ત્રીઓએ મુનિને બેસવા માટે આસન આપ્યું. અકલપ્ય હોવા છતાં જ્ઞાની મુનિ ભવિષ્યનો લાભ જાણીને તેના ઉપર બેઠો અને ધર્મોપદેશ દેવા લાગ્યા. એ દરમિયાન હું કાર્ય પતાવીને ઝટ પાછો ફર્યો ત્યારે એકાંતમાં મારી સ્ત્રીઓ વચ્ચે એક મુનિને મેં જોયા એ રૂપવાન મુનિને જોઈ મને અનેક વિચારો આવી ગયા કે આ મુનિને શું શિક્ષા કરું? મનમાં અત્યંત ક્રોધ છતાં ગુપ્તપણે છુપાઈને મેં એમની ચેષ્ટા જેવા માંડી. મુનિએ પોતાની દેશના શરૂ કરી. “જિનેશ્વર ભગવાને સર્વે ધર્મોનું મૂળ દયા કહેલું છે. જગતમાં પાખંડી મતના ત્રણસો ને ત્રેસઠ ભેદ છે તે બધાય જીવદયાના સિદ્ધાંતને માન્ય રાખે છે. માટે જ્યાં દયા છે ત્યાં જ ધર્મ છે. જ્યાં દયાનું આરાધન થાય છે ત્યાં તપ, જપ, દાન, ધ્યાન અને ક્રિયા બધુંય શોભી ઊઠે છે. દયા વગર કરેલી સર્વ ધર્મક્રિયા વ્યર્થ થાય છે. દયાના પ્રભાવથી દીઘયની પ્રાપ્તિ થાય છે. દયા એ સ્વર્ગમાં જવા માટેના પગથિયા છે.
જીવોની હિંસા પ્રાણીઓને કડવા ફળ આપે છે જીવહિંસા કરવાવાળા પ્રાણીઓને અનર્થો, આપદાઓ, વ્યાધિઓ મળે છેવળી ભવાંતર વિશે ગર્ભાવસ્થામાં જન્મ થતાં કે બાળપણમાં અથવા યૌવનવયમાં આવતા જ મૃત્યુ પામી જાય છે. અલ્પજીવી થઈને ભોગ ભોગવ્યા વગર ચાલ્યા જાય છે. જે પ્રાણીઓ હિંસા થકી વિરામ પામતા નથી તે અતિ દુઃખને પામે છે. જે હિંસક હોય છે. તેઓ શંત્રુજયરાજા અને શુરકુમારની માફક દુઃખને ભજનારા થાય છે. “આ શંત્રુજય અને શૂર કોણ હતા અને હિંસાથી તેમને શું ફળ મળ્યું તે અમને કહો.” સ્ત્રીઓએ પૂછવું મુનિ એ શંત્રુજય અને શુરકુમાર - પિતાપુત્રનું દષ્ટાંત કહેવું શરૂ કર્યું.
