________________
આ ગ્રંથ મૂળ સંસ્કૃત ગદ્ય ભાષામાં લખાયેલો છે. તેના રચિયતા પંડિત પ્રવર પૂજય શ્રી રૂપવિજયજીએ ૧૧ સર્ગમાં આલેખન કર્યું છે. પંડિત પ્રવરશ્રી કઈ સદીમાં થયા છે તે હકીક્ત ઉપલબ્ધ થઈ નથી. ગ્રંથનો ગુજરાતી અનુવાદ બાળબોધ લિપિમાં પંડિતશ્રી લમ્બિવિજયજીએ કરેલ છે, અને આ ગ્રંથ સંવત ૧૯૪૮ની સાલમાં છપાયેલ છે. ત્યાર પછી આવૃત્તિ છપાયાની માહિતી મળતી નથી.
પ્રસ્તુત ગ્રંથના ચરિત્ર નાયકોના ભવની શરૂઆત શંખરાજા અને કલાવતી રાણીના ભવથી થાય છે. આ બંને એકવીસમાં ભવે કેવળજ્ઞાન પામી, મોક્ષે જાય છે. એકવીસ ભવ કયા કયા પર્યાયમાં થયા તેની વાત આ પુસ્તકમાં છે. ૧૧ ભવ મનુષ્ય પર્યાયના છે અને દસ ભવ દેવ પર્યાયના છે. મનુષ્યના ૧૧ ભવમાં તેમનો પરસ્પર સંબંધ નીચે મુજબ છે. પતિ-પત્નિ મિત્રો ભાઈઓ પિતાપુત્ર છ ભવ
બે ભવ બે ભવ ૧ ભવ દેવ પર્યાયમાં માત્ર એક જ ભવ દેવ-દેવી તરીકે અને બાકીના ભવો મિત્ર સંબંધના છે. આ ગ્રંથની સારભૂત તારવણી નીચે પ્રમાણે છે.
શંખરાજા અને કલાવતી રાણીના મનુષ્ય પર્યાયના જે ૧૧ ભવો થાય છે તે ભાવોમાં મોટા ભાગે સંયમમાર્ગ અને બારવ્રત આદરેલા છે. જેમ શ્રીપાલ રાજા અને મયણાસુંદરી સમકિત પામ્યા બાદ નવમા ભવે મોક્ષે જશે. નવ ભવમાં નરક કે તિર્યંચ જવાના નથી અને મનુષ્ય અને દેવલોકના ઉત્તરોત્તર વધુ સુખને પામવાના છે. તે જ રીતે શ્રીપૃથ્વીચંદ્ર અને ગુણસાગર સમક્તિ પામ્યા પછી ૨૧ ભવ સુધી નરક કે તિર્યંચમાં ગયા નથી અને ઉત્તરોત્તર વધુ સુખ પામી ૨૧મા ભવમાં મોક્ષે ગયા છે.
