________________
એક અનુશીલન
૨૫
“નામ શ્રી વર્તમાન વિધૂત વાહિકામને, सालोकानां त्रिलोकानाम् , यद्विद्या दर्पणायते ।
જેમના કેવળજ્ઞાનરૂપી દર્પણમાં અલેકાકાશ સહિત ત્રણે લેક ઝળકે છે અને જેમણે જ્ઞાનાવરણાદિ પાપરૂપી મેલ પેઈ નાખે છે, તે વર્ધમાન ભગવાનને નમસ્કાર છે.”
આ રીતે જૈનદર્શનના સર્વમાન્ય દિગ્ગજ આચાય શ્રી કુંદકુદ, કાર્તિકેય, સમન્તભદ્ર, ઉમાસ્વામી, પૂજ્યપાદ, વિરસેન, અમૃતચન્દ્ર, રવિણ આદિ અનેક આચાર્યોનાં પ્રબળ પ્રમાણોથી સર્વજ્ઞતા અને ત્રિકાળજ્ઞતા સહજ સિદ્ધ છે.
ઉપરોક્ત અનેક પ્રમાણે આપ્યા પછી પણ લેકેને આગ્રહ રહે છે કે આપ અમને સ્પષ્ટરૂપે બતાવે કે ક્રમબદ્ધપર્યાયની વાત
ક્યા શાસ્ત્રમાં છે? પણ મારું કહેવાનું છે કે એવું કયું શાસ્ત્ર છે કે જેમાં કમબદ્ધપર્યાયની વાત નથી ?ચારેય અનુગોનાં શાસ્ત્રમાં ત્યાં સુધી કે પૂજન પાઠમાં પણ ડગલે ને પગલે ક્રમબદ્ધપર્યાયને સ્વર ગુંજતે સંભળાય છે.
“ભામંડલકી ઘુતિ જગમગાત,
ભવિ દેખત નિજ-ભવ સાત-સાત.”૧ તીર્થકર ભગવાનના પ્રભામંડળમાં ભવ્ય જીવને પિત–પિતાના સાત-સાત ભવ દેખાય છે. તે સાત ભામાં ત્રણ ભૂતકાળના, ત્રણ ભવિષ્યના અને એક વર્તમાન ભવ દેખાય છે.
એમના કહેવા પ્રમાણે પ્રત્યેક ભવ્યના ઓછામાં ઓછા ભવિષ્યના ત્રણ ભવ તે નિશ્ચિત રહે જ છે, નહિ તે તે દેખાત કેવી રીતે? ત્રણ ભવનું આયુષ્ય એક સાથે બંધાઈ શકતું નથી. તેથી એમ પણ નથી કહી શકાતું કે આયુષ્ય કર્મ બંધાઈ જવાથી ભાવ નિશ્ચિત થઈ ગયા હતા. આથી એ જ નિષ્કર્ષ નીકળે છે કે તે પહેલેથી જ નિશ્ચિત રહે છે, થતા નથી. ૧. કવિવર વૃન્દાવનકૃત ચન્દ્રપ્રભ પૂજન, જયમાળ
