________________
કેટલાક પ્રશ્નોત્તર
૧૦૧
અકાળ મરણ કહે છે. અકાળ મૃત્યુની વ્યાખ્યામાં કહ્યું પણ છે કે વિષલક્ષણાદિ દ્વારા થનાર મૃત્યુને અકાળ મૃત્યુ કહે છે. - આથી તે એ જ નિષ્કર્ષ નીકળે છે કે “અકાળ શબ્દ અસમયને સૂચક ન હતાં કાળ સિવાયનાં બીજાં કારણેને દ્યોતક છે
જ્યારે આપણે કેઈના મરણ પછી પૂછીએ છીએ કે કાલ સુધી તે તે સારે હતું, તે આખરે અચાનક તેને શું થયું? ત્યારે એ જ ઉત્તર મળે છે કે કાંઈ નહિ, સમજી લે કે તેને કાળ જ આવી ગયો હતો. જેને કાળ આવી જાય, તેને કણ બચાવી શકે ? વળી કઈ કારણની ખબર પડતા તે તેને ઈલાજ પણ કરાવત.
તથા જે કઈ વિષલક્ષણ, અકસમાત આદિ અન્ય કારણે દેખાય છે તે કોઈ એમ નથી કહેતું કે તેમને કાળ જ આવી ગયું હતું, પરંતુ એમ. કહેવામાં આવે છે કે ઘેરથી તે સાજા નીકળ્યા હતા, પણ અકસ્માત થઈ ગયે અથવા કેઈએ ઝેર આપી દીધું અથવા બીજુ જે કાંઈ થયું હોય છે, તે કહેવામાં આવે છે. સાથે એમ પણ કહેવામાં આવે છે કે ભાઈ! તે તે બિચારા અકાળ મૃત્યુના શિકાર થઈ ગયા.
આ રીતે અકાળ મૃત્યુ સમયનું સૂચક ન હઈ કાળ સિવાયના મુખ્યરૂપે બીજા કારણેથી થનાર મૃત્યુનું સૂચક છે.
આ રીતે એ સ્પષ્ટ થઈ જાય છે કે અકાળમૃત્યુના કથનથી “ક્રમબદ્ધપર્યાયની માન્યતામાં કઈ ફેર પડતું નથી.
(૧૩) પ્રશ્ન:- જે એમ માનીએ તે શું નુકસાન કે કેવળીના જ્ઞાન અનુસાર બધું જ ક્રમબદ્ધ છે અને આપણું જ્ઞાનાનુસાર અકમબદ્ધ, કેમ કે કેવળીને ભવિષ્યનું જ્ઞાન છે અને આપણને નથી ? આમ માનવાથી અનેકાન્ત પણ સિદ્ધ થઈ જાય છે.
ઉત્તર - આપણા માનવાથી વસ્તુનું સ્વરૂપ બે પ્રકારનું ડું જ થઈ જવાનું છે, તે તે જેવું છે, તેવું જ છે, અને આપણે પણ તેને તેમ જ સમજવાનું છે, કે જેવું તે છે આપણી માન્યતા થોડી જ તેના ઉપર લાદવાની છે?
