________________
રસના ઈદ્રિય જીભમાં રહે છે, પ્રાણ ઈશ્યિ નાકમાં રહે છે. ચક્ષુ કિય આંખમાં રહે છે, શોત્ર કપ્રિય કાનમાં રહે છે,
ત્રણ બળ નીચે પ્રમાણે છે. ૬ જેથી આપણે વિચાર કરી શકીએ છીએ તે મનબળ છે. ૭ જેથી આપણે બોલી શકીએ છીએ તે વચનબળ છે. ૮ જેથી આપણે ઉઠવું, બેસવું, લેવું, મૂકવું વિગેરે કામ કરી શકીએ છીએ તે શરીરબળ છે.
શ્વાસેચછવાસ અને આયુષ્ય તેની સમજણ નીચે પ્રમાણે છે, ૯ જે શક્તિ વડે જીવ શરીરમાં વાયુ દાખલ કરે, સ્થિર કરે - તથા શરીરમાંથી વાયુને બહાર કાઢે તે શ્વાસોચ્છવાસ છે, ૧૦ જે વડે જીવ શરીરની સાથે અમુક કાળ સુધી બંધનમાં
રહે તે આયુષ્ય છે.
પાઠ ૭ મે. દશ પ્રાણ.
હા, શરીરકિય તે ચામડી, રસનેન્દ્રિય તે જીભ; ધ્રાણેદ્રિય તે નાસિકા, સર્વ પ્રાણુમાં લીધ. ૧ ચક્ષુકિય તે આંખ છે, શ્રેઢિય તે કાન; એ પચેંદ્રિયથી મળે, સર્વ વસ્તુનું જ્ઞાન. ૨ મન બળ પામી માનવી, શકે વિચારી આપ; વચન બળે વદવા તણું, શક્તિ ધરે અમાપ. ૩ ઉઠે બેસે આપથી, શરીર બળની સાથ;
