________________
( ૫ )
ગુરૂજી-પ્રાણના દૃશ પ્રકાર છે, એટલે કે દા વસ્તુઓને પ્રાણ કહેવામાં આવે છે. શિષ્ય—એ દશ પ્રાણ તે કયા કયા છે ?
ગુરૂજી—પાંચ ઇંદ્રિય, ત્રણ બળ, ધાસેચ્છવાસ અને આયુષ્ય એ દેશ પ્રાણ છે.
પાડ પ મેા. પ્રાણચાપાઈ.
પ્રાણ થકી જીવ જીવન થાય, તે જીવના દરશ પ્રાણ ગણાય; ઇંદ્યિ પાંચ ત્રણ મૂળ જાણુ, ધાસાવાસ આયુષ્ય પ્રમાણ, ૧ સધળાં કામ કરે જીવ કાય, જો દશ પ્રાણતણું બળ હોય; પ્રાણ બળે જીવ પૂણ ગણાય, એવા પ્રાણતણા મહિમાય, ૨
——
પાઠ ૬।. દશ પ્રાણ,
કરાઓ ! આજે તમને દશ પ્રાણસંબંધી વિશેષ સમજણ આપવાની છે. તેમાં પાંચ ઇંદ્રિયા નીચે પ્રમાણે છે. ૧ જે વડે બીજાને અડકી શકીએ છીએ, તે શરીર ઇંદ્રિય છે. ર વડે વસ્તુને ચાખી શકીએ છીએ, તે રસના ઇંદ્રિય છે. ૩ જે વડે વસ્તુ સુંધી શકીએ છીએ, તે પ્રાણ ઇંદ્રિય છે. ૪ જે વડે કાંઈ પણ દેખી શકીએ છીએ, તે ચક્ષુ ઇંદ્રિય છે. ૫ જે વડે શબ્દ સાંભળી શકીએ છીએ, તે શ્રોત્ર ઇંદ્રિય છે. ઉપરની પાંચે ક્રિયાને રહેવાના ઠેકાણા નીચે પ્રમાણે છે. શરીર ઇંદ્રિય આખા શરીરની ચામડીમાં રહે છે.
