________________
o ]
નાંગસૂત્ર
[ વ્યાખ્યાન
જાના જાસૂસો જણાવે તે જ ખણવાનું, શ્રેત્ર વગેરે પાંચ ઇંદ્રિયા ક્રમ રાજાના જાસૂસે છે. એ જ જાસે જે સમાચાર કે તે જાણુવાના. ધર રાજ્યના જાસા પર ભરેસે રાખીને ભડકી ઊઠે તેની વયે શી? આ કરાજાના જામે ઘૂસ્યા તેની ખબર ઉપર આપણા બરાસા. ચક્ષુપતિ રૂપ મનહર ગણ્યું તેથી આપણે પશુ મનેહર ગણ્યું..
પ્રક્રિયા વાઢા તરીકે, આત્મા સવાર તરીકે
ઈન્દ્રિયાના વિષ“તે અંગે વિચારીએ તે આપણી દા શી ? ક્વાર અને ઘેાડો એક ગામથી બીજે ગામ જાય છે. ધોડાને ઘેાડેસ્વાર લઇ ગયે કે ભાડેસ્વારને ઘેાડા લઇ ગયા ? ખરી રીતે ડેસ્વાર ધોડાને લઈ ગયા. ધાડેસ્વાર સાવચેત હાય તેા ધાર્યા પ્રમાણે ચલાવે, પશુ ધાડેસ્વાર ો બાય તા-આ ઘેાડે કર્યા ચાલે છે તેનું ભાન ન હોય તા દ્વારા ઘેાડેસ્વારને લઇ જાય છે. તેમ આપણે મા પ્રક્રિયા વેડા તરીકે, આત્મા સવાર તરી. આત્મા સવાર તે ઇક્રિયાને દારે કે ઈદ્રિયે! આત્માને દોરે તે વિચાર્યું! હું બેભાન છું, તાકાત વગરના છું મને આ ધેડિા જ્યાં ખેંચી જાય ત્યાં જાઉ છું. કરી છે. ડગલેપગલે પણ કહેવામાં નથી. સમજશે! તા આપાઆપ કબૂલ કરશો. આજ તા ફલાણું ખાવાનું મન થયું છે માટે કરીએ. ફલાણું સેવાનું મન થયુ` માટે ચાલા જેવા. મન થયુ' તેથી તમે વાંસે દેરાયા. સ્વાર તમે કે ઇન્દ્રિય ? સવાર તમે હા તા પણ ઘાડા ઘેાડેસ્વારી તાણી જાય છે. જેમ સમ અને અજ્ઞાન ધેાર્ડસ્વાર ધેાઢા પર ખેડા હોય, પણ ઘેાડાને કબજામાં ન લે તે ચેડા એને તાણી જાય, તેમ આ આત્માને ઈંદ્રિયરૂપી ઘેાડાએ જ્યાં લઈને નાંખ્યા ત્યાં જવાતું પસદ કર્યુ. ધેડા જે માળુ જાય છે તે ખાજુ સવાર તણાઈ જાય છે.
શુ ઇંદ્રિયને પૂડે ઢસડાવુ ?
ઘેાડાની મરજીએ ધાડેસ્વાર જાય તેને ધે ડેસ્વાર કહેવા ? ધેડાના
