________________
કાવ્યપ્રકાશ
* ત્યારે કપિલ મારે એટેલ જે ન દષ્ટિ ફેરવતા, •
અત્યારે એજ હું છું, એ જ કોલે, ન એ દષ્ટિ. ૧૬
મારા કપિલમાં પ્રતિબિંબિત થયેલી મારી સખીને જોતાં તારી નજર બીજી જ હતી, તે ગઈ એટલે જૂદી જ થઈ ગઈ, કેવું તારે છાનું કામુકત્વ છે! એમ અહીં સૂચવાય છે. - રેવાને આ, સરસ કદલી હારથી, પ્રાન્ત શેભે,
કુંજશ્રીથી જહીં વિકસતા વિશ્વમે કામિનીના કીડાના ત્યાં સુહદસરખા વાયુ તે તત્ત્વિ વાય
જેની આગે, મનસિજ ધસે, કેપ ધારી કળે. ૧૭ અહીં કીડા માટે પ્રવેશ કર એ વ્યંગ્યાથે છે. ૮ સાસુ નમેર કરાવે હું પાસે ઘરનું વૈતરું સઘળું.
વિસામો ખાવાનું સાંજ પડયે ઘડી બને ન બને. ૧૮ વડીલ ભાઈ હજુ કૌરવો તરફ ક્રોધ કરતા નથી?” અને એ સૂચનથી જ વાઓ સિદ્ધ થઈ જાય છે અને તે પછી પાછું એમ સૂચિત થાય છે કે ગુરને મારા તરફ કેપ અગ્ય છે અને એ યંગ્યાર્થ વાચ્યાર્થ પ્રશ્ન કરતાં પ્રધાનપણે અભિપ્રેત હોવાથી આ કાવ્યમાં વ્યંગ્ય પ્રધાન છે એટલે કે આ ધ્વનિ કાવ્ય છે. - ૬ વાકયની વિશેષતાથી સૂચવાતા વ્યંગ્યનું ઉદાહરણ ર તે વખતે મારા ગણ્ડસ્થલમાં નિમગ્ન થએલી–ટી ગએલી–દષ્ટિ બીજે ફેરવતે ન હતો; અત્યારે તેની તે જ હું છું, તેના તે જ કપલ છે, પણ દષ્ટિ તેની તે નથી.’ - ૭ વાચની વિશેષતાથી સૂચવાતા વ્યંગ્યનું ઉદાહરણ. < નર્મદાને
આ ઉચો પ્રદેશ સરસ કેળાની હારથી અતિશય શોભાયમાન છે, ત્યાં ઘાડા કુંજથી રમણુઓના વિભ્રમ અંકુરિત થાય છે. વળી હે ત4િ! અહીં સુરતાનુકૂલ વા વાય છે જેની આગળ અયોગ્ય સમયે કેપ ધરીને મન્મથ સરે છે. ?
૮ ત્રાહિત માણસની સંનિધિથી સૂચવાતા વ્યંગ્યનું ઉદાહરણ. <:અનાદ્ધ. મનવાળી સાસુ બધા ઘરના કામમાં મને પ્રેરે છે. સાંજે ઘડી બેવડી વિસામો મળે કે ના મળે. >
