Siddhahemchandra Shabdanushasan Gujarati Vivaran Adhyay 01 04

SR No.: 023416
Original Sutra Author: Hemchandracharya
Author: Prashamprabhvijay
Publisher: Syadwad Prakashan
Publication Year: 2012
Total Pages: 564
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati & Book_Devnagari
File Size: 36 MB

Page 409

૩૫૨
શ્રીસિદ્ધહેમચન્દ્રશબ્દાનુશાસન सीमापात ध्यानमा रामवी : राजन् + सि अवस्थामा पत्राशय सूत्रो पैडी माम तो 'नाम्नो नो० २.१.९१' सूत्र ५२सूत्र खोपाधी तनी प्रवृत्ति पूर्व थवी भे. ५ मा सूत्रथी यतो ही माहेश तमन। 'दीर्घयाब्० १.४.४५' सूत्रथी थतो सि नो लो५ स्याहविधि खोपाधी ते ४२वानी अवस्थामा 'नाम्नो नो० २.१.९१' सूत्रथी यतीन्ना बो५३५ विधि असत् थाय छ, तेथी न् नो सोच पूर्वन यता हाशिमने सि प्रत्ययनो लोप पूर्व थाय छे. मला मधुन्यासमा शविली 'स्यादिविधौ कर्तव्ये नलोपस्यासत्वात् प्रथमं लुक् न' पंतनो अर्थ 'मा सूत्रथी ही माहेश मने दीर्घङ्याब्० १.४.४५' सूत्रथा सि प्रत्ययन। यो५ ३५ स्थाविधि ४२वानी होते छते 'नाम्नो नो० २.१.९१' सूत्रथी थयेदी न् नो बोय असत् थशे भने पूर्व 'दीर्घड्याब्० १.४.४५' सूत्रथी सि प्रत्ययनो लोप नहीं थाय.' मा प्रमाणन ४२वो. २१ तेम ४२वा साधानाना ममा पूर्व 'नाम्नो नो० २.१.९१' सूत्रथीन् नो बो५ ४२वो ५ नो दिवसीय 'नाम्नो नो० २.१.९१' सूत्रना.न्यासमा शविली राजा(A) प्रयोगनी सापनि साथे विरोध मावेछ. सीमा, सीमानौ विगैरे प्रयोगोनी साधनि । राजा, राजानौ विगैरे प्रयोगो प्रमाणे समापी. (vi) सामानि
(vii) वनानि सामन् + जस् : शस्
___वन + जस् है शस् * 'नपुंसकस्य शिः १.४.५५'→ सामन् + शि * नपुंसकस्य शिः १.४.५५' → वन + शि * 'नि दीर्घः १.४.८५' → सामान् + शि * 'स्वराच्छौ १.४.६५' → वनन् + शि
= सामानि। * 'नि दीर्घः १.४.८५' → वनान् + शि
= वनानि। दामानि भने लोमानि प्रयोगोनी सापनि सामानि प्रयोग प्रमाण तम०। धनानि, दधीनि, मधूनि, कर्तृणि અને હ7ળ પ્રયોગોની સાધનિક વનનિ પ્રયોગ પ્રમાણે સમજવી. માત્ર એટલું વિશેષ કે ઝડૂળ અને હસ્તૂળ પ્રયોગસ્થળે 'रघुवर्णान्० २.३.६३' सूत्रथी न् नो ण् माहेश ४२वो.
(3) शेष घुट् प्रत्ययो ५२मां वर्तता तेनी पूर्वमा २७वा न् नी । पूर्वमा २७वा स्वरोनो मा सूत्रथा ही આદેશ થાય એવું કેમ?
(a) दृषद् - * दृषद् + सि, * 'दीर्घयाब० १.४.५५' → दृषद्। (b) दृषदौ - * दृषद् + औ = दृषदो। (c) दृषदः - * दृषद् + जस्, * 'सो रु: २.१.७२' → दृषदर्, * 'र:पदान्ते० १.३.५३' → दृषदः।
આ ત્રણે સ્થળે શુ પ્રત્યયની પૂર્વમાં – ના બદલે ટૂહોવાથી આ સૂત્રથી ટુ ની પૂર્વનો સ્વર દીર્ઘ ન થયો. (A) राजेति-सेर्व्यञ्जनाल्लोपे दीर्घत्वे सिलुकः स्थानिवद्भावे 'तदन्तं० १.१.२०' इति पदत्वेऽनेन ('नाम्नो नो० २.१.९१'
इत्यनेन) लोपः। (२.१.९१, बृ.न्यासः)