Page Text
________________
१.१.३१
૨૪૭
(વિકૃત ચામડીવાળો), (d) વિરુદ્ધ સંપત્તિ → મ્વોનાનાં વૃદ્ધિઃ = યુમ્નોનમ્ (કંબોજના લોકોની વિરુદ્ધ સંપત્તિ) (e) કૃચ્છ → બ્રેન યિતે = તુરમ્ (કટ્ટે કરી શકાય એવું), (f) અપ્રતિનંદન → અસમ્યનુમ્ = ગુરુત્ત્તમ્ (અપ્રીતિ થાય એવું વચન), (g) અનિચ્છા → અનૌપ્સિતમા = દુર્મા (અભાગિયો).
192. વિ – (a) નાનાર્થ → નાના ચિત્રમ્ = વિચિત્રમ્ (રંગબેરંગી), (b) અપાય → વિવું:૩:, વિશો: (ચાલ્યા ગયેલા દુઃખ અને શોકવાળો), (c) અત્યય → વૃક્ષ નમઃ (તારા રહિત આકાશ), વિત્તિમઃ (હિમ વિનાનો કાળ), (d) ભય → વિષળ:, વિમીતઃ (ખેદયુક્ત, ભય પામેલ), (e) દૂર → વિષ્ટોડા (લાંબો માર્ગ), (f) ભૃશાર્થ → પૃાં વૃદ્ધા: = વિવૃદ્ધા નદ્યઃ (ઘણી જૂની નદીઓ), વૃ ં રોતિ = વિસ્તૃતિ (ઘણું રડે છે.) (g) કલહ → વિગ્ન: (ઝઘડો), વિષાવ: (ખેદ), (h) ઐશ્વર્ય → વિમુર્દેશસ્ય (દેશનો રાજા), (i) વિયોગ → વિપુત્ર:, વિમૂપળ:, વિશિરઃ (પુત્રનો વિયોગ પામેલ, ચાલી ગયેલી શોભાવાળો, મસ્તક વિનાનો), (j) મોહ → વિવિત્ત:, વિમનાઃ (વિચલિત ચિત્ત કે મનવાળો), (k) હર્ષ → વિસ્મિતમુદ્ધ: (હર્ષથી વિકસિત મુખવાળો), (1) કુત્સા → ત્સિતમનું યસ્ય સ = વ્યઙ્ગઃ (ખરાબ અંગવાળો), વિરૂપઃ (ખરાબ રૂપવાળો) (m) પ્રાદુર્ભાવ → પ્રાદુર્ભૂતો લોહિત: = વિત્તોહિત (ઉત્પન્ન થયેલો લોહિત સર્પ), (n) અનાભિમુખ્ય → વિમુđઃ (અવળા મુખવાળો), (૦) અનવસ્થાન → વિાન્તઃ (ભમેલો), (p) પ્રધાનતા → વિશિષ્ટઃ (પ્રધાન), (q) ભોજન → વિવવવમ્ (બરાબર પાકેલું), (r) સંજ્ઞા → વિઃિ શનિઃ વિવિરો વા (સમડી પક્ષી. અહીં ‘વો વિરિઃ ૪.૪.૬૬’સૂત્ર થી બે રૂપ થયા છે.), (s) દાક્ષ્ય (હોંશિયારી) → વિાન્તઃ (હોંશિયાર), (t) વ્યય → શતં વિનયતે, સહભ્રં વિનયતે (સો ખરચે છે, હજાર ખરચે છે.), (u) વ્યાપ્તિ → નમસ્યાપ્ત શરીર રોષાતમ્ (આને પ્રાપ્ત થયેલું આખું શરીર દોષથી વ્યાપી ગયું.)
193. આફ્ – (a) મર્યાદા → આ પાટલિપુત્રાય્ વૃષ્ટો મેઘઃ (મેઘ પાટલિપુત્રની શરૂઆત સુધી વરસ્યો.), (b) પ્રાપ્તિ → ઞસાવિતઃ (મેળવ્યો.), (c) સ્પર્શ → માનિતઃ (લીંપેલ), આતમતે (સ્પર્શે છે.), (d) લિપ્સા → આાતિ (ઇચ્છે છે.), (e) ભય → વિઘ્નઃ (ઉદ્વેગ પામેલ), (f) શ્લેષ → જ્ઞાતિકૃતિ (આલિંગન કરે છે.), (g) કૃચ્છ → આવત્ (કષ્ટ), (h) આદિકર્મ → આરવ્યૂ: ર્તુમ્ (કરવા માટે આરંભાયેલ), (i) ગ્રહણ → આતમ્બતે ષ્ટિમ્ (લાકડીનો ટેકો લે છે.), (j) નીડ (આશ્રમ) → ઞવસય:, આપ્તવઃ, આવાસ (ઘર), (k) સમીપ → આસન્નો વેવ (સમીપવર્તી દેવ), (1) વિક્રિયા → આવૃત્ત સુવર્ણમ્ (વિકાર પામેલ સુવર્ણ), આઋન્વતિ વાન્તઃ (બાળક આક્રંદ કરે છે.), (m) અર્હણ (યોગ્યતા) → આમન્વિત: (આમંત્રણ અપાયેલ), (n) આવૃત્તિ → આવૃત્તો વિવસઃ (ઘેરાયેલો દિવસ), (0) આશીર્વાદ → આયુરાશાસ્તે, પુત્રમાશાસ્તે (આયુષ્યના આશીર્વાદ આપે છે, પુત્રના આશીર્વાદ આપે છે), (p) સ્વીકાર → આત્તે તાનિ (ફળને ગ્રહણ કરે છે), આવત્તે રસાત્ સૂર્યઃ (સૂર્ય રસને સ્વીકારે છે.), (q) ઇષદર્થ → આવૃત્તિ:, માતામ્ર, આચ્છાયા (ઇષત્ કૃતિ, કંઇક તામ્રવર્ણ, થોડીક છાયા),
| SR No. | 023413 |
| Book Title | Siddhahemchandra Shabdanushasan Gujarati Vivaran Adhyay 01 01 |
| Original Sutra Author | Hemchandracharya |
| Author | Sanyamprabhvijay, Prashamprabhvijay |
| Publisher | Syadwad Prakashan |
| Publication Year | 2012 |
| Total Pages | 484 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati & Book_Devnagari |
| File Size | 34 MB |