________________
तथाहि-- वनवासे त्रयोदशवीमतिकांतायां राज्यलुब्धैः कुरुनिः पांमुपुत्रैः सह विग्रहारंने दुटुंबकलहमार्यातिविरसं विनाव्य संघये श्रीकृष्णः प्राप दुर्योधनांतिकं ॥ १८ ॥ यत्रोक्तिप्रत्युक्तिविस्तरः, यावत्-- इंद्रप्रस्थं यवप्रस्थं । माकंदीं वारणावतं ॥ देहि मे चतुरो ग्रामान् । पंचमं हस्तिनापुरं ॥ १९ ॥
इत्थं पंचग्राममार्गणे संधिकरणे च दुर्योधनोऽभ्यधन्त सूच्यग्रेण सुतीक्ष्णेन । या सा निघेत मेदिनी ॥ तदर्थं न प्रदास्यामि । विना युद्धेन केशव ॥ २० ॥
ततः पुनर्नारायणः --- संदिग्धो विजयो युद्धे । प्रधानपुरुषचयः ॥ उपाय त्रितयादूर्ध्व । तस्माद्युध्येत पंक्तिः ॥ २१ ॥
दुर्योधन राजानुं दृष्टांत कहे छे. - वनवासमां तेर वर्षी संपूर्ण थया बाद राज्यना लोनी एवा कुरुप कुना पुत्रो साये ज्यारे समाइ करवाने तैयार थया, त्यारे श्रीकृष्णे विचार्यु के, कुटुंबक्लेश परिणामे सारो नयी, एम विचारि ते संधि माटे दुर्योधन पास गया ।। १८ ।। अहीं सवाल जवाब नीचे मुजब छे:
इंद्रप्रस्थ, यत्रप्रस्थ, माकंदी तथा वारुणावत ए चार गाम तथा पांचमुं हस्तिनापुर गाम आपो ? ||१५|| एवी रीते पांच गामनी लागणीपूर्वक संधि करवानुं कहेतां दुर्योधने कछु के, हे केशव ! तीक्ष्ण एवा सोना अग्र जागयी जेटली पृथ्वी नेदाय, तेथी अरखं पण युद्ध कर्या विना आ नहीं ॥ २० ॥ त्यारे फरीने श्रीकृष्णे दुर्योधनने कछु के युद्धमां विजय यवो तो संदेहवाळो बे, अने वळी तेथी उत्तम पुरुषोनो नाश थाय बे; माटे विद्वान् माणसे तो ( शाम, दाम अने नेद) ए ऋण उपायोने अजमाव्या बादज बेवढे युद्ध कर जाइएँ ॥ २१ ॥
६
श्री उपदेशरत्नाकर.
