________________
विजयपाल राजा ने लक्ष्मी राणीनी कथा.
हवे पंडित पुरुषोने पण स्त्रीनुं परवश्यपएं बे ते कहे बे. मरणेऽपि दीनवचनं मानधनाः ये नराः न जपंति मरणेवि दीपवर्येणं, माधणा 'जे नरों ने जंपति ॥ तेऽपि खलु कुर्वति ललिं बालानामपि स्नेहग्रहप्रहिलाः ते वि हुँ कुँति लेलि, बौलाएवि नेदगदग दिला ॥ १८ ॥
४१
शब्दार्थ - ( जे के० ) जे ( माणधणा के० ) मानरूपी धनने धारण करनारा एवा ( नरा के० ) पुरुषो जे बे, ते ( मरणेवि के० ) मरण प्राप्त ए सते पण ( दीवयणं के० ) दीन वचनने ( न जंपंति के० ) नथी बोलता, एवा बे, तो पण ( नेहगढ़ग हिला के० ) स्नेह रूप ग्रहे करी ग्रंथाला एवा ( तेवि के० ) ते पुरुषो पण ( हु के० ) निश्चे ( बालाएवि के० ) स्त्रीजनी पासे पण ( लहिं के० ) प्रिय वचनने अर्थात् जेथी इस आवे एवा बालक सरखां वचनने ( कुणंति के० ) करे बे. - र्थात् बोले बे ॥ १८ ॥
विशेषार्थ - गर्व रूप धनने धारण करनारा मनस्वी ( पोतानी मरजी प्रमाणे चालनारा ) जे पुरुषो प्राणना अंत वखते पण दीन वचन नथी बोलता एवां तां पण प्रेम रूप कदाग्रहथी ( खोटा पासथी ) बंधाएला ते पुरुषो पण स्त्रीनी पासे रांकनी पेठे प्रार्थना करे बे, अने बीजाउने हास्य यावे एवां वचनोने बोले बे. कथं बे के श्रधमा धनमिति, धनमानौ हि मध्यमाः ॥ उत्तमा मानमिछंति, मानो हिमहतां धनम् ॥ अधम पुरुषो धननी, मध्यम पुरुषो धन ने मान बन्नेनी अने उत्तम पुरुषो फक्त माननीज छा करे बे. कारण के, मान एज म्होटा पुरुषोनुं धन बे ॥ १८ ॥
मरण यावे पण दीन वचन नहि बोलनारा पुरुषो पण प्रेमने वश्य थ स्त्रीनी प्रार्थना करे बे, ते उपर विजयपाल राजा अने लक्ष्मी राणीनी कथा.
श्रा जंबूद्वीपना जरतक्षेत्रमां पुरिमताल नामनुं नगर बे. जे नगरनी हवेलीउनी अगाशी जमां बेठेली स्त्रीजनां मुख अकाल चंद्रनी ब्रांति करावतां तां. ते नगरने विषे मानवंत राजार्जमां शिरोमणि एवो विजयपाल नामे राजा राज्य करतो हतो. तेने रंजा सरखी मनोहर रंजा ना
६
