________________
(૧૦૦) ભવનપતિનું તથા નારકીનું વાસસ્થાન तत्थेव भवणवासी, देवा निवसंति दोसु भागेसु । तइए पुण नेड्या, हवंति बहुवेयणा निच्चं ॥ १५६ ॥
અર્થ : ત્યાં જ (તે રત્નપ્રભા પૃથ્વીના પિંડમાં જ) બે ભાગમાં ભવનપતિ દેવો વસે છે અને ત્રીજા ભાગમાં નિરંતર અત્યંત વેદના ભોગવનારા નારકીઓ રહેલા છે. (૧૫૬)
(બે ને એક વિભાગમાં તે શી રીતે રહેલા છે ? તે સ્પષ્ટ થવાની જરૂર છે. આવા વિભાગ પાડેલા વાંચવામાં આવ્યા નથી.) બૃહસંગ્રહણીની ગાથા ૨૫મીના અર્થમાં ૧૭૮૦૦૦ યોજનમાં ભવનપતિનું સ્થાન કહેલ છે. વધારામાં કહ્યું છે કે – ૧૮૦૦૦૦માંથી ૯૬૦૦૦ બાદ કરતાં બાકીના ૮૪૦૦૦ યોજનમાં ભુવનપતિ છે એમ કેટલાક આચાર્યો કહે છે.
(૧૦૧) પંદર પરમાધાર્મિકનાં નામ अंबे१ अंबरिसी२ चेव, सामे३ य सबले४ वि य । रुद्दे५ विरुद्दे६ काले७ य, महाकाले८ त्ति आवरे ॥ १५७ ॥ असिपत्ते९ धणू१० कुंभे११, वालू१२ वेयरणी१३ वि अ । खरस्सरे१४ महाघोसे१५, एवं पनरस आहिआ ॥ १५८ ॥
અર્થઃ અંબ ૧, અંબઋષિ ૨, શ્યામ ૩, સબલ ૪, રૌદ્ર ૫, વિરૌદ્ર ૬, કાળ ૭, મહાકાળ ૮, અસિપત્ર ૯, ધનું ૧૦, કુંભ ૧૧, વાલુ ૧૨, વેતરણી ૧૩, ખરસ્વર ૧૪ અને મહાઘોષ ૧૫ – આ પ્રમાણે પંદર જાતિના પરમાધાર્મિક કહ્યા છે. (૧૫૭-૧૫૮) તે પંદરે પરમાધામીનું જુદું જુદું કામ છે. તે જુદે જુદે પ્રકારે નારકીઓને પીડા ઉપજાવે છે. તેમાં કેટલાકનું તો નામ પ્રમાણે જ કામ છે.
(૧૦૨) દશ પ્રકારનું સત્ય जणवय१ संयम ठवणा३, नामे४ रूवे५ पडुच्चद सच्चे अ।
ववहारे७ भाव८ जोगे९, दसमे उवम१० सच्चे य ॥१५९ ॥ ILL
રત્નસંચય ૦ ૯૪
