________________
(૩૪) ચક્રીના ચૌદ રત્નોને ઉપજવાનાં સ્થાન વિગેરે चउरो आउहगेहे, भंडारे तिन्नि दुन्नि वेड्ढे |
ફી રાયશિમ્મિ ય, નિયનો ઘેવ ચત્તારી ॥ ૬૨ ॥
અર્થ : ચાર રત્નો આયુધશાળામાં ઉત્પન્ન થાય છે, ત્રણ રત્ન ભંડારમાં ઉપજે છે, બે રત્ન વૈતાઢ્યમાં ઉપજે છે, એક રત્ન રાજમહેલમાં ઉત્પન્ન થાય છે અને ચાર રત્નો પોતાના નગ૨માં (રાજધાનીમાં) ઉત્પન્ન થાય છે. (૬૨) તે આ પ્રમાણે
चक्कअसिच्छत्तदंडा, आउहसालाइ हुंति चत्तारि । સમ્મમળિયાળિનિહીં, સિોિહે ોિ વ્રુતિ ॥ ૬૩ ॥ सेणावई गाहावई, पुरोहिय वड्ढइ य नियनयरे । થીયાં રાયને, વેયદ્ભુતટે વરી તુઃ ॥ ૬૪ ॥
અર્થ : ચક્ર, ખડ્ગ, છત્ર અને દંડ એ ચાર રત્નો આયુધશાળામાં ઉત્પન્ન થાય છે; ચર્મ, મણિ અને કાકણી એ ત્રણ રત્નો ચક્રીના શ્રીગૃહમાંભંડારમાં ઉત્પન્ન થાય છે;' સેનાપતિ, ગાથાપતિ, પુરોહિત અને વર્ધકી એ ચાર રત્નો પોતાના નગરમાં (રાજધાનીમાં) ઉત્પન્ન થાય છે, સ્ત્રીરત્ન રાજકુળમાં ઉત્પન્ન થાય છે, તથા હસ્તીરત્ન અને અશ્વરત્ન વૈતાઢ્ય પર્વતના તટમાં સમીપે ઉત્પન્ન થાય છે. (૬૩-૬૪)
(૩૫) ચક્રવર્તીનાં નવ નિધાન
.
सप्पे१ पंडुयएर, पिंगले३ सव्वरयण४ महापउमे५ । काले६ य महाकाले७, माणवगनिही८ महासंखे९ ॥ ६५ ॥
'
અર્થ : નૈસર્પ ૧, પાંડુક ૨, પિંગલ ૩, સર્વરત્ન ૪, મહાપદ્મ ૫, કાલ ૬, મહાકાલ ૭, માણવક નામનો નિધિ ૮ અને મહાશંખ ૯ એ નવ નિધાન ચક્રવર્તીને હોય છે. (૬૫)
૧ આ સાત રત્ન એકેંદ્રિય છે, બાકીના સાત પંચેંદ્રિય છે. તે દરેક હજા૨ હજાર દેવ અધિષ્ઠિત હોય છે.
રત્નસંચય ૦ ૪૯
