________________
અર્થ : જીવ એકલો જ ઉત્પન્ન થાય છે, એકલો જ મરીને અન્યત્ર ઉત્પન્ન થાય છે, એકલો જ સંસારમાં ભ્રમણ કરે છે અને એકલો જ મોક્ષને પામે છે. (૪૯૦)
(૩૦૩) જૈન ધર્મની ઉત્તમતા
संसारम्मि अणंते, जीवा पावंति ताव दुक्खाई । जाव न करंति कम्मं, जिणवरभणियं पयत्तेणं ॥ ४९१ ॥
અર્થ : જ્યાં સુધી શ્રી જિનેશ્વરે કહેલું કર્મ (ધાર્મિક કાર્ય) પ્રયત્ન વડે કરવામાં ન આવે ત્યાં સુધી જ જીવો આ અનંત સંસારમાં દુઃખને પામે છે એટલે સંસારમાં ભ્રમણ કર્યા કરે છે.(૪૯૧)
(૩૦૪) આ સંસારમાં દુર્લભ પદાર્થો
माणुस १ खित्त २ जाई ३,
कुल ४ रूवा ५ रुग्ग ६ आउयं ७ बुद्धी ८ । सवण ९ ग्गह १० सद्धा ११ संजमो १२
उ इय लोयम्मि दुल्हा ॥ ४९२ ॥
અર્થ : મનુષ્ય ભવ ૧, આર્ય ક્ષેત્ર ૨, ઉત્તમ જાતિ ૩, ઉચ્ચ કુળ ૪, સારૂં રૂપ (પાંચ ઇંદ્રિય પૂર્ણતા) ૫, નીરોગિતા ૬, લાંબુ આયુષ્ય ૭, તીક્ષ્ણ બુદ્ધિ ૮, શાસ્ત્રનું શ્રવણ ૯, શાસ્ત્રમાં કહેલા વિધિનું ગ્રહણ (સમજવું) ૧૦, શ્રદ્ધા ૧૧ અને સંયમ (ચારિત્ર) ૧૨ આ બાર પદાર્થો આ સંસારમાં દુર્લભ છે. (૪૯૨) (આ ગાથામાં બહુ સાર સંગ્રહેલો છે. તાત્પર્ય એ છે કે - જો આર્યક્ષેત્રમાં ઉત્તમ કુળજાતિમાં મનુષ્યપણું પામ્યો હોય અને પાંચ ઈંદ્રિય પૂર્ણ, આરોગ્ય અને દીર્ઘ આયુષ્ય પામ્યો હોય તે તીક્ષ્ણ બુદ્ધિથી ધર્મનું શ્રવણ કરી, સમજી, તેના પર શ્રદ્ધા લાવી આચારમાં મૂકે - તદ્રુપ પ્રવૃત્તિ કરે તો સંસારના પારને પામે.)
-
રત્નસંચય ૦ ૨૧૧
