________________
(૧૮૬) ક્ષય તિથિનો સંભવ
भद्दव कत्तिय मासे, पोसे तह फग्गुणे य बोधव्वे | वइसाहे आसाढे, इमम्मि मासे तिही पडड़ ॥ २९७ ॥
અર્થ : ભાદ્રપદ, કાર્તિક, પોષ, ફાલ્ગુન, વૈશાખ અને અષાઢ એ છ માસમાં જ તિથિનો ક્ષય થઇ શકે છે, એમ જાણવું. (જૈન જ્યોતિષને અનુસારે તિથિની વૃદ્ધિ થતી નથી. માત્ર ક્ષય થાય છે, તે પણ આ છ માસમાં જ થઇ શકે છે.) (૨૯૭) (હાલ જૈન જ્યોતિષ પ્રમાણે પંચાંગ તૈયાર કરનારા ન હોવાથી અન્યમતિના પંચાંગ અનુસાર તિથિ વિગેરેની પ્રવૃત્તિ કરવી પડે છે.)
(૧૮૦) સ્ત્રીને ગર્ભ ધારણ કરવાનો કાળ रिउसमय हवइ नारी, नरोवभोगेण गब्भसंभूई । बारसमुहुत्तमज्झे, जाओ गब्भो उवरि नत्थि ॥ २९८ ॥
અર્થ : ઋતુ સમય આવે ત્યારે સ્ત્રીને પુરૂષના સમાગમથી ગર્ભનો સંભવ હોય છે. તેમાં પુરૂષના સંયોગ પછી બાર મુહૂર્તની અંદર ગર્ભ ઉત્પન્ન થઇ શકે છે, ત્યારપછી ઉત્પન્ન થતો નથી. (૨૯૮)
(૧૮૮) સ્ત્રી અને પુરૂષના કામવિકારની હદ पणपन्नाउ परेण, जोणी पमिलाइ महिलियाणं च । पणहत्तरीय परओ, होइ अबीओ नरो पायं ॥ २९९ ॥
અર્થ : પંચાવન વર્ષની ઉમ્મર થયા પછી પ્રાયે સ્ત્રીઓની યોનિ મ્યાન થાય છે, એટલે કરમાઇ જાય છે (રેતસ રહિત થાય છે, ગર્ભ ધારણ કરવા યોગ્ય રહેતી નથી.) તથા પુરૂષ પ્રાયે પંચોતેર વર્ષ પછી અબીજ (વીર્ય રહિત) થાય છે. (૨૯૯) (આ વર્ષોમાં પણ કાળે કરીને ઓછાપણું થતું આવે છે. આયુષ્ય ઘટતાં તે પણ ઘટે છે. આ પ્રમાણે સો વર્ષના આયુને અંગે જણાય છે.)
રત્નસંચય ૦ ૧૪૧
