________________
३५२
हैमलघु प्रक्रिया व्याकरणे
અને તદ્ધિતનાં એક નામે કે જુદાં જુદાં નામેાને લાગેલી વચલી સ્યાદિ વિભક્તિના લાપ થઈ જાય છે.
આદેશ પુરુષ ચ’નિમ્િ સ બાહઢપુરુષે નિશિ—જેની ઉપર પુરૂષ ચડેલ છે તે પત/ગિરિ.
અહી આહઢ નામ પુરુષ નામ સાથે સમાસ થયેલ છે. આ બન્ને નામેા પરસ્પર વિશેષણ વિશેષ્યભાવ સબધવાળા છે માટે એકા રૂપ છે અને ચમ્ નામ દ્વિતીયાંત છે અને સમાસ બહારનું છે. તે બહારના નામ દ્વારા જે અર્થ સૂચવાય છે તે અન્યા છે અને તે જ અર્થ અહી` પ્રધાન રૂપે છે માટે આહદ તથા પુરુષ એ બે નામેાને બહુવ્રીહિ સમાસ થયેલ છે. સમાસ–વિત્રા નાયઃ ચર્ચ સા=ચિત્રળુઃ-જેની પાસે કાબર ચીતરી ગાયેા છે તે. આ પ્રયાગમાં ચિત્રા અને નાવઃ એ પદોને લાગેલી પ્રથમા વિભક્તિના લાપ થઈ ગયા અને પછી ચિત્રનુ એવા નવા બનેલા એકપદરૂપ નામથી નવી વિભક્તિ લાગવી શરૂ થઈ.
નામ ધાતુ પુત્રમ્, રૂઘ્ધતિ કૃતિ-પુત્રીયતિ-પુત્રની ઇચ્છા કરે છે. લાગેલી ખીજી નામધાતુ રૂપ
આ પ્રયાગમાં પુત્રમ્ રૂપમાં પુત્ર શખ્સને વિભક્તિના લાપ થયા અને પછી પુત્ર શબ્દ થવાથી તેને ચ પ્રત્યય લાગવા સાથે ક્રિયાપદની વિભક્તિ લાગવી શરૂ થઈ.
સદ્ધિત-જીવોઃ અપત્યમ્=ોવાય:-ઉપશુના પુત્ર.
