________________
कारक प्र०
ઉપર સ્વમિત્વ ધરાવે છે. કમપૅિર્રાથતે શ્રીને માગે છે.
અકમ-સર્વિને નાથતે= ઘીને માગે છે. આ બન્ને પ્રયાગ નાથઃ રૂપ સૂત્ર ૨/૨/૧૦ દ્વારા આત્મને પદ્યના સાધ્ ધાતુના કને વિકલ્પે કર્માં સમજવું. જ્યારે કમ હૈાય ત્યારે ખીજી વિભક્તિમાં આવે અને કર્મ ન હોય ત્યારે ષષ્ઠી વિભક્તિમાં આવે તે દ્વારા સર્રિર્રાથતે અને સવિષેશ નાથતે બન્ને પ્રયાગા સિદ્ધે થયા.
३०३
॥ ७ ॥ रुजाऽर्थस्याऽज्वरिसन्तापेर्भावे कर्त्तरि શશ
ज्वरिसन्तापिवर्जपीडार्थधातूनामपि व्याप्यं कर्म वा, भावे નૈરિ તિ। સૌમ્ય પૌર વા તિ વૈઃ ।‘નાસનાટकाथपिषो हिंसायाम्" । चौरस्य चौर वाञ्जासयति ।
હલા–પીડા, ‘ પીડા 'નેા કર્તા ભાવરૂપ હાય એટલે દૃશ્ય ન હાય એવા‘ પીડા' અના ધાતુના ‘ ક”ને વિકલ્પે ‘ કમ ’ સમજવુ' ‘ પીડા ’. અના વર તથા સન્તાવ ધાતુને આ નિયમ ન લાગે.
સૌમ્ય સૌર વા હજ્ઞતિ રેશન= રાગ છે. આ પ્રયાગમાં પીડા કરનાર રે કર્તા એવા નથી એટલે ભાવરૂપ કર્તા છે.
ચારને પીડા કરે આંખે દેખાય
