________________
द्विपदीसमुदायनो छंद छे. आ आखू कडवक भ्रष्ट छे; एटळे छन्दनी मात्रानो निर्णय करवो एटलो सहेलो नथी. कडवक ६.मां द्वितीय पंक्ति साथे अन्त्यानुप्रासी २२ मात्रानो छंद छे. आ कडवकमां पण भ्रष्टता बहु छे. कडवक. ७. मां २० मात्रानो छंद छे. कडवक भ्रष्ट छे. कडवक. ८.मां दरेक चरणनी २८ मात्रा छे. आ कडवक पण भ्रष्ट छे. कडवक ९-१३. मां १६ मात्रानो पज्झडिआ छे. कडवक. १४.मां १५ मात्रानो पारणक छे. कडवक, १५. मां प्रतिपादयमक शब्दालंकारयुक १६ मात्रानो पज्झडिआ छे. कडवक. १६. मां १५ मात्रानो पारणक छे. कडवक. १७-२५.मां १६ मात्रानो पज्झडिआ छंद छे. हाथप्रतनी भ्रष्टता भा उद्धरणना छंदोविवेचनमा मोटुं विध्न छे. . ५. टिप्पणः
१-२. १३+१५नी मात्रामेळयुक्त उपगीति आ गाथा होय एवो संभव छे; मात्रानो मेळ मूळपाठमां मळ्तो नथी, ए पाठनी भ्रष्टता बतावे छे. मूळ हाथप्रतमां तिहुवणे हतुं ते सुधारी तिहुवणो करेलुं छे. ...
३. वम्मीसर-कामदेव. दे.ना. ७.४२.आ शब्द प्रचलित हतो. सरखावो छं.शा.पत्र ३३ (अ) २९ मा छन्दनु दृष्टान्तः-वम्मीसरकंचणतोमरललिया दिट्टा छुडु सुंदरि चंपयकलिआ । घुलिओ छुडु दक्खिणओ गंधवहो विललिओ ता पहियाण मणोरहो ॥ .
५-६. आ प्रथम कडवकना देहनी माफक मागधीमां छे ध्रवा कडवकना देहनी माफक ज मागधीमां ज छे. ध्रुवानो अर्थ जिनसेन हरिवंशपुराण सर्ग. ६१. श्लो. ११-१३ ने अनुसरी को छे; ते लोक नीचे प्रमाणे छे:
ततः सुरवराभ्यो नानाजनपदाञ् जिनः । विजहार महाभूत्या भव्यराजी प्रबोधयन् ॥ उदीच्यान्नृपशार्दूलान्मध्यदेशनिवासिनः । प्राच्यानपि प्रजायुक्तान् स धर्म स्थापयन बहून् । विहृत्य चिरमीशानः पुनरागत्य पूर्ववत् । . . गिरौ रैवतिके तस्थौ समवस्थानमंडनः ॥ . . .
प्रस्तुत ध्रुवार्नु मुख्य क्रियापद तो घत्तामा छे. ध्रुवानो अर्थ आ प्रमाणे छे:-" मध्यदेशमा प्रवेशी अने मध्यदेशमाथी पूर्वदेशमां सर्वे राजाओने, वैश्य,
