Page Text
________________
પ્રકાર છે - (૧) ખાણની માટી (૨) અરડ (૩) રેત (૪) પાષાણ (૫) શિલા (૬) મીઠું (૭) સમુદ્રીખાર (૮) લોખંડની માટી (૯) તાંબાની માટી (૧૦) જસતની માટી (૧૧) શીશાની માટી (૧૨) ચાંદીની માટી (૧૩) સોનાની માટી (૧૪) વજ હીરા (૧૫) હડતાલ (૧૬) હિંગલુ (૧૭) મૈનસીલ (૧૮) રત્ન (૧૯) સુરમા (૨૦) પ્રવાલ મૂંગા (૨૧) અભ્રક અને (૨૨) પારો.
આમાંથી રત્નના અઢાર ભેદ કહ્યા છે. (૧) ગોભેદ (૨) રૂચક (૩) અંક (૪) સ્ફટિક (૫) લોહિતાક્ષ (૬) મરકત (૭) મસારગલ્લ (૭) ભુજમોચક (૮) ઈન્દ્રનીલ (૧૦) ચન્દ્રનીલ (૧૧) ગરુક (૧૨) હંસગર્ભ (૧૩) પોલક (૧૪) ચંદ્રપ્રભ (૧૫) વૈડૂર્ય (૧૬) જળકાંત (૧૭) સૂર્યકાન્ત (૧૮) સુગંધી રત્ન. આ પ્રકારે પૃથ્વીકાયના અનેક ભેદ જાણવા જોઈએ.
અકાય ? (બંભી-થાવરકાય)ના ચાર ભેદ છે - (૧) સમસ્ત લોકમાં વ્યાપ્ત સૂક્ષ્મ અપૂકાય. લોકના એક દેશ વિભાગમાં દેખાનારા બાદર અપકાય, આ બંનેના પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્તના ભેદથી ચાર ભેદ હોય છે. બાદર અપૂકાયના વિશેષ ભેદ આ પ્રકાર છે - (૧) વર્ષાનું પાણી (૨) સદા રાત્રિમાં વરસનારું ક્ષારનું પાણી (૩) બારીક બુંદના રૂપમાં વરસનારા (મેઘા રવેકા) પાણી (૪) ધૂઅરનું પાણી (૫) ઓલે (૬) ઝાકળ (૭) ગરમપાણી-ગંધક વગેરેના પ્રભાવથી પૃથ્વીમાંથી નીકળનાર કૂપનું ગરમ પાણી, જે સચિત્ત થાય છે.) (૮) લવણ સમુદ્ર અથવા કૂપ વગેરેનું ખારું પાણી (૯) ખાટું પાણી (૧૦) દૂધ જેવું (ક્ષીર સમુદ્રનું) પાણી (૧૧) વારુણી (મદિરા) જેવું પાણી (૧૨) ઘી જેવું પાણી (૧૩) મીઠું પાણી (૧૪) ઇશુ જેવું (અસંખ્યાત સમુદ્રોનું) પાણી વગેરે અનેક પ્રકારનાં પાણી (બાદર અપકાય) છે.
તેજસ્કાય ? (સિuિથાવર કાય)ના ચાર ભેદ છે - સૂક્ષ્મ તેજસ્કાય, જે આખા લોકમાં ઠસોઠસ વ્યાપ્ત છે. બાદર તેજસ્કાય જે લોકમાં અમુક ભાગમાં અગ્નિના રૂપમાં દષ્ટિગોચર થાય છે. આ બંનેના પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્તના ભેદથી ચાર ભેદ થઈ જાય છે. બાદર તેજસ્કાયના મુખ્ય પ્રકાર આ રીતે છે - (૧) ભોમરની અગ્નિ (૨) કુંભારની અલાવની અગ્નિ (૩) તૂટતી જ્વાળા (૪) અખંડ જ્વાળા (૫) ચકમકની અગ્નિ (૬) વીજળીની અગ્નિ (૭) ખરતા તારાની અગ્નિ (૮) આરણિના લાકડાથી પેદા થતી અગ્નિ (૯) વાંસની અગ્નિ (૧૦) કાઠની અગ્નિ (૧૧) સૂર્યકાન્ત કાચની અગ્નિ (૧૨) દાવાનળની અગ્નિ (૧૩) ઉલ્કાપાત (આકાશમાંથી પડતી) અગ્નિ (૧૪) વડવાનલ સમુદ્રના પાણીનું શોષણ કરનારી અગ્નિ. (૧૫) સંઘર્ષથી ઉત્પન્ન થનારી અગ્નિ. - આ પ્રકાર અગ્નિકાયના મુખ્ય ભેદ છે.
વાયુકાય : (સુમતિ થાવરકાય)ના મુખ્ય ચાર ભેદ છે. સૂક્ષ્મ વાયુકાય જે લોકમાં ઠસોઠસ ભરેલો છે બાદર વાયુકાય જે લોકના દેશ વિભાગમાં રહે છે. આ બંનેના પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્તના ભેદથી ચાર ભેદ થઈ જાય છે. બાદર વાયુકાયના મુખ્ય સોળ પ્રકારના કહ્યા છે - (૧) પૂર્વનો વાયુ (૨) પશ્ચિમનો વાયુ (૩) ઉત્તરનો વાયુ (૪) દક્ષિણનો વાયુ (૫) ઊર્ધ્વ દિશાનો વાયુ (૬) અધોદિશાનો વાયુ (૭) તિર્યક દિશાનો વાયુ (૮) વિદિશાનો
(૩૪) 0000000000000000 જિણધમો )
| SR No. | 023357 |
| Book Title | Jina Dhammo Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nanesh Acharya |
| Publisher | Akhil Bharatvarshiya Sadhumargi Jain Sangh |
| Publication Year | |
| Total Pages | 538 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |