________________
સમ્યગ્દર્શન કેવી રીતે પ્રગટે?
તેથી પરિભ્રમણના મૂળ કારણરૂપ શુભ અને અશુભ ભાવેને છેદતાં, તેમને લય કરતાં અને જ્ઞાતા-દષ્ટાપણે માત્ર રહેવાથી જીવને મૂળ શુદ્ધસ્વભાવ પ્રગટે છે અર્થાત મેક્ષઅવસ્થા ઊપજે છે.
આ શુભાશુભ ભાવે મારા અને હું તેને”—એવા બંધભાવમાં રચીને જીવે અનંતકાળ વીતાવ્યું. પોતાનું જ્ઞાતાપણું ભૂલી ગયે, ઉપાધિમાં અટક્યા તેથી ઉપાધિરૂપ થશે. પાધિક ભાવ તે કાંઈ આત્માને નિજ રવભાવ નથી, પરંતુ કર્મપ્રકૃતિના ઉદયનિમિત્તે પરને આશ્રય કરવાથી થયે છે. જે આત્મા શુભાશુભ ભાવથી ભિન્ન પડીને, તે ભાવેને જ્ઞાતાદ્રષ્ટા જ માત્ર રહે તો તેમનાથી નિવૃત્ત થઈમેક્ષસ્વભાવ પ્રગટે. જ્ઞાતાપણામાં ટકી રહેવારૂપ પુરૂષાર્થથી પ્રગટ મેક્ષદશા થઈ શકે . અબંધપરિણામે બંધ-અવસ્થા ટળે છે.
સ્ત્રી, પુત્ર, ઘર, કુટુંબ, વ્યાપારાદિમાં રાગબુદ્ધિ છે, એકત્વ છે, તે અશુભ પરિણામેથી નિવૃત્ત થઈને કેઈ મનુષ્ય સાચા દેવ-ગુરૂ-ધર્મની ભક્તિ કરે, સુપાત્રે દાન દે, વીતરાગ -શાસનની પ્રભાવના કરે, ભક્તિ-વૈયાવૃત્યમાં પ્રવર્તે તે સારું જ છે, કારણ કે પાપક્રાર્યમાંથી અટકીને શુભેપગમાં આવ્યું.
અશુપયોગની અપેક્ષાએ શુભે પગ સારે જ છે. અશુભ પરિણામમાં કષાય તીવ્ર છે ત્યારે શુભ પરિણામોમાં મંકષાય હોય છે, તેથી બંધ હીન પડે છે. માટે શુદ્ધો