________________
સામાયિક સૂત્ર કરતાં બાળકે અને સ્ત્રીઓને “ કરેમિ ભંતે! સૂત્ર” એ શબ્દો વધારે પરિચિત છે, એ શબ્દ કાને પડતાની સાથે તેને ખ્યાલ જશે કે “આ સૂત્ર મને આવડે છે” અને ચટ. ચટ તે બોલી પણ જશે. “તેને વિષે આ વિવેચન છે ?” એવી જીજ્ઞાસા જાગ્રત થતાં વાંચશે. અર્થાત તેની જીજ્ઞાસા પ્રેરાશે. આમ જાણીતા ઉપરથી અજાણ્યા ઉપર જવાને શિક્ષણનો હેતુ સચવાય છે. હજુ આમાં વિચારને અવકાશ હોવાથી કોઈ ભાઈ વધારે લાયક નામ સૂચવશે તો તે રાખવામાં જરાયે આગ્રહ નથી.
મનન વધતાં તત્વાર્થાધિગસૂત્રની વૃત્તિમાંથી “સરદાદરાનિમ્રતસામાયિવસૂત્રવ” એ વાક્ય વાંચ્યું ત્યારે તો ઘણેજ આનંદ થયો, વધારે ઉત્સાહ જાગ્રત થયે, તેમજ સંકલનામાં ચોક્કસાઈ અને સચોટતા વધતાં ગયાં.
ભાષા–સૌથી મુખ્ય બાબત આ પુસ્તકની ભાષા વિષે ઘણી ફર્યાદો થવા સંભવ છે. આ રીતની ભાષા રાખવા તરફ હું કેમ દેરાયો? તેનો ખુલાસો કરી દેવાથી વિદ્વાનો મને ક્ષમા આપશે. આ ગ્રંથમાં છે કે કરેમિ ભંતે સૂત્ર વિષેજ લખવાનો ઉદ્દેશ છે, નહીં કે ભગવાન મહાવીર દેવન ચરિત્ર વિષે. છતાં પ્રસંગોપાત્ત મુખ્યપણે તેઓશ્રીના જીવનના પ્રસંગે લેવામાં આવ્યા છે. ભગવાન મહાવીરદેવ જેવા સર્વોચ્ચકોટિના મહાપુરુષોનો વાગવ્યાપાર ઘણજ સંક્ષિપ્ત, ગંભીર અને સચોટ તથા સૂચક હોય એમ કલ્પવું વધારે યોગ્ય છે. તેવા પુરુષોનું મૌન પણ ઘણુંજ અર્થ સૂચક હોય છે. કંઈપણ બોલવાની જરૂરીયાત વખતે અલ્પ શબ્દોમાં અને સચેટ વાક્યરચનાથી જ પિતાનો અભિપ્રાય વ્યક્ત કરે. તેને પરિજન પણ લગભગ તેવો જ હેય. આ સ્થિતિમાં તેમને મુખેથી જે શબ્દો બોલાવવા તે એવી જ શૈલીના હોવા જોઈએ, તેથી આજુબાજુના ગ્રંથ સંદર્ભ પણ એવો જ હોવો જોઈએ કે જેમાં એવી પ્રૌઢ ભાષા. પણ બરાબર બંધ બેસતી થાય. તથા–આ પુસ્તકમાં સમાવેલા વિષયને
