________________
ઉપયોગ તો પ્રાસંગિક જ છે. ભગવાન મહાવીર સ્વામીના જીવનચરિત્રને મુખ્ય રાખીને આ સૂત્ર સમજાવવા જતાં સૂત્રની ખુબી ગૌણ પડી જાય છે. અને કરેલી આ વ્યવસ્થાથી સૂત્રની ખૂબી વાચકેની સામે બરાબર રજુ થશે, એમ લાગે છે. “ એક સૂત્રમાં આટલી બધી ખુબી છે? તો સમગ્ર જૈન શાસ્ત્રોની ખુબી કેવી વિચિત્ર હશે ?” તેવો ખ્યાલ આપવાનો પણ ગર્ભિત ઉદેશ છે. પ્રાચીન શોધ બળની દૃષ્ટિથી–આ સૂત્ર ભગવાન મહાવીર પ્રભુએ ઉચ્ચારિત છે, માટે તેટલું તે પ્રાચીનજ છે. તથા તે સકળ દ્વાદશાંગીનું બીજ છે, તેથી આ સૂત્ર જગતમાં જ્યાં જ્યાં જૈનત્વ છે, તે સઘળાનું કેન્દ્ર છે. આગળ વધીને કહેવાની હિમ્મત કરીયે તો શેષ તીર્થકોએ પણ દિક્ષા વખતે આ સૂત્રનો ઉચ્ચાર કરે છે. માટે ભગવાન મહાવીર કરતાં પણ જૈન દર્શનમાં આ સૂત્ર વધારે વ્યાપક વસ્તુ છે. તે સમજાવવાનો પણ ગર્ભિત ઉદ્દેશ છે. [ પ્રાચીન શેધ કરનારાઓને જેન ઈતિહાસ લખતી વખતે આ સૂત્ર કેટલું ઉપકારક થશે તેની તો આજથી કલ્પના જ શી કરી શકાય ? ગુંચવાઈ ગયેલા કાકડામાંથી છેડે હાથ કરવાનું મન થાય છે. તે વિના કેકડું ઉકેલી શકાતું નથી. તેમ જૈનધર્મ અને જેના દર્શનની કેઇપણુ ગુંચ ઉકેલતી વખતે આ કેન્દ્રને વળગી રહીને વિચાર શ્રેણું ચલાવવાથી જ આડે રસ્તે ન ઉતરી જતાં અનેકવિધ સત તો હાથ લાગવાનો સંભવ છે. યદ્યપિ આ મુદ્દો પૂર્વાચાર્યોના ધ્યાનમાં તે બરાબર રહેલે જ છે. અને ઠામ ઠામ એજ દષ્ટિબિંદુથી તેમણે ધર્મ અને દર્શનની વ્યવસ્થા સાધી છે. એમ નજરે પડે છે. પરંતુ આધુનિક લોકોના ખ્યાલમાં એ છે કે કેમ ? તે વિષે મને સંશય છે.] તથા “એક પ્રાચીન સૂત્રના સંબંધમાં શોધ ખોળ ચાલે છે” એવો પણ ખ્યાલ વાંચકાના ધ્યાનમાં બેસે. માટે સૂત્રની મુખ્યતાએ મુખ્ય નામ રાખવું વધારે ઉચિત લાગ્યું છે. “તે, સામાયિક સૂત્ર નામ રાખે. કરેમિ ભંતે ! સૂત્ર એવું વિચિત્ર નામ શિષ્ટ લકેને પસંદ પડે તેવું નથી લાગતું.” એમ કદાચ હશે. પરંતુ
