________________
રાંત શ્રીજીનભદગણિક્ષમાશ્રમણકૃત ત્રણ-સાડા ત્રણહજાર ગાથાબદ્ધ વિશેષાવશ્યક ભાષ્ય, તેના ઉપર કેટયાચાર્ય, મલ્લધારિ હેમચંદ્રાચાર્ય, -તથા મલયગિરિ મહારાજ કૃત ટીકાઓ. વિગેરે ગ્રંથને સંગ્રહ કરીએ તો તે પણ લગભગ પણ લાખ ક પ્રમાણુ થાય એમ લાગે છે. તે ઉપરાંત છુટા છુટા સૂત્રો ઉપર સ્વતંત્ર ભાષ્ય, લલિત વિસ્તરા વિ. ગેરે ટીકાઓ, ટીપ્પણી, તથા ભાષામાં લખાયેલા ટબાઓ વિગેરેની સંખ્યા પણ ઘણી જ મળી આવે તેમ છે.
૯. ખૂબી તે એ છે કે આ “ કરેમિ ભંતે ! ” સૂત્ર સર્વ જેને માન્ય છે. વેતામ્બર, દિગમ્બર કે સ્થાનકવાસી. સર્વ ગચ્છને પણ માન્ય છે. એવું એક પણું સૂત્ર કે ગ્રંથ સર્વમાન્ય નથી. તત્વાર્થ સૂત્ર વેતામ્બર દિગમ્બર બન્નેને માન્ય છે. ત્યારે સ્થાનવાસી વર્ગ તેને માન્ય નથી રાખતો. કારણ કે સંસ્કૃત ભાષામાં છે. જ્યારે ઉપલબ્ધ આચારાંગાદિક કેટલાક આગમ વેતામ્બર અને સ્થાનકવાસી બન્ને વર્ગને માન્ય છે. ત્યારે દિગમ્બરે તેને માન્ય ગણતા નથી. પરંતુ આ કરેમિભતે !–સૂત્ર ત્રણેયને માન્ય છે. એટલે મૂળ તે ત્રણેય વગે પકડયું જ છે. આમ છતાં વેતામ્બરમાં આ સૂત્ર ઉપર ઘણી જ મૂળભૂત અને પ્રાચીન વ્યાખ્યાઓ છે. અને અનેક વિધિ-વિધાનમાં અને અનુષ્ઠાનેમાં આ સૂત્રને જેટલું વ્યાપક સ્થાન છે, તેટલું બાકીના એમાં નથી. એ તે સ્પષ્ટજ છે, તો પણ કોઈને આદર ઓછો નથી.
૧૦. કરેમિ ભંતે ! સૂત્ર ઉપરનું પૂર્વાચાર્યોનું લખાણ મેં આ પુસ્તકનું પાંચમું પ્રકરણ લખતી વખતે જોયું, ત્યારે મારા આશ્ચર્યને પાર ન રહ્યો. અનેક દૃષ્ટિબિંદુથી આ સૂત્ર ઉપર જે લખવામાં આવ્યું છે. તેને શતાંશ પણ આ પુસ્કમાં ઉતારી શકવાને શક્ય જ નહોતું અને નથી. માટે જેને ખાસ જાણવાની ઈચ્છા હોય તેમણે તે તેજ
ગ્રંથ જેવા જોઈએ. જેને જેનત્વ વિષે જાણવું હોય, તેણે તત્વાર્થ - સૂત્રનો અભ્યાસ કરવો જોઈએ, એ તો ઠીક. પરંતુ વિશેષ જીજ્ઞાસુએ
તો આવશ્યક સૂત્ર અને તે ઉપરનું સાહિત્ય બરાબર કાળજીથી અભ્યસ્ત
