________________
ભૂમિકા
૧. “ ઈચ્છારિ ભગવાન પસાય કરી સામાયિક દંડક ઉચ્ચરાવજી” આ વિનંતિ પછી વડીલ કરેમિ ભંતે !” સૂત્ર સંભળાવે છે. એ હકીક્ત પ્રત્યેક જૈન બાળકને લગભગ અત્યંત વિદિત છે. પરંતુ તે દંડસૂત્ર સમગ્ર જૈનત્વનું કેન્દ્ર છે, મૂળ છે, બીજ છે, સારભૂત છે, તેની તે ભાગ્યેજ હાલની જેમ જનતાને માલૂમ હશે. તે કેન્દ્ર કેવી રીતે છે? તે સમજાવવાને આ પુસ્તકમાં પ્રયત્ન કરવામાં આવ્યો છે. અહીં એ સ્પષ્ટ કરવાની જરૂર છે કે આ પુસ્તકમાં ભગવાન મહાવીરદેવના જીવનના પ્રસંગે આપવામાં આવ્યા છે, તે માત્ર પ્રાસંગિકજ છે.
૨. મહા અભિનિષ્ક્રમણ વખતે ભગવાન મહાવીર દેવે આ મહાદંડક સૂત્રનો ઉચ્ચાર કરી અભિગ્રહ ધારણ કર્યો હતો. અને તેજ અભિગ્રહના પાલન ખાતર સાડાબાર વર્ષ સુધી ઘેર પરિષહેની સામે ઝઝુમ્યા હતા. પરિણામે કેવળ જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી એજ અભિગ્રહ ધારણ કરવાને જગતને ઉપદેશ આપ્યો છે, અને તે ઉપદેશના પ્રચાર માટે તીર્થ નામની સંસ્થા સ્થાપી સ્થાયી વ્યવસ્થા કરી છે.
૩. આ પ્રતિજ્ઞાવાક્યનો ઉચ્ચાર ભગવાન મહાવીર દેવે કેવી પૂર્વ તૈયારીથી કર્યો હતો ? તથા એ પૂર્વ તૈયારી સાથે તેમની ગૃહસ્થાવાસ જીવનની, ને તે વખતના દેશકાળની કેવી પરિસ્થિતિ હતી? તેને કઈક ખ્યાલ આપવા પ્રથમના બે પ્રકરણે આપવામાં આવ્યા છે. બાકીના પ્રકરણે પ્રતિજ્ઞા સાથે કેવો સંબંધ ધરાવે છે ? તે ગ્રંથ વાંચવાથી. બરાબર સમજી શકાશે.
૪. સ્વયં બુદ્ધ ભગવાન મહાવીરદેવે ઉચ્ચારેલું પ્રતિજ્ઞાવાક્ય જ ત્યાર પછીના તેના સર્વ પ્રકારના સર્વ અનુયાયિઓ થોડાઘણા ફેરફાર સાથે પ્રતિજ્ઞા તરીકે ઉચ્ચારે છે. સર્વ જૈન અનુષ્ઠાનમાં મુખ્યપણે સાક્ષાત કે પરંપરાએ આ સૂત્રની છાયા હેાય જ છે. આ.
