________________
અ નુ ભ વ ની
એ રણ ૫ ૨
હારની કઈ પ્રવૃત્તિ સાથે બંધબેસતી નથી હોતી. તેથી લોકવ્યવહારથી વિરુદ્ધ વર્તનાર કાંતે નિયમ ભંગની શિક્ષા ભેગવીને લોકમાં રહી શકે, અથવા જનસમુહથી બહાર રહી શકે. ”
વિઘાતકની પ્રવૃત્તિ કલુષિતતા, અદીર્ઘ દૃષ્ટિ, સ્વાર્થ કે અજ્ઞાનમૂલક હોય છે. અર્થાત્ નિર્બળતાજન્ય હોય છે. તેથી તે ત્યાજ્ય થઈ પડે છે. પરંતુ આવા અભિજાત પુરુ
ની પ્રવૃત્તિ “ શાસ્ત્રસિદ્ધ લોકવ્યવહાર જનસમુહનું કલ્યાણ કરે છે. ” એ હેતુથી પરિણામે સહાનુભૂતિ ગભિત હોય છે. લેકવ્યવહારથી જનતાની જે વિકાસ ભૂમિકા ઘડાતી હોય છે, તેના કરતાં તેઓ ઉપરની ભૂમિકા પર હોય છે. અને એ ઉપરની ભૂમિકામાં રહીને તેમનું સ્વતંત્ર વર્તન કદાચ ચાલુ લેકવ્યવહારને બાધક થતું જણાતું હોય, તે લેકવ્યવહારે તેને અનુસારે પોતાનું સ્વરૂપ બદલવું જોઈએ, અથવા એ આદર્શને ન પહોંચી વળવા માટે પિતાની અશક્તિ કબુલ કરી લઈ, તેને પહોંચી વળવા પ્રયત્નશીલ થવું જ જોઈએ. પરિસ્થિતિ વિશેષ કે સમય વિશેષમાં શું કરવું ? એવા ગુંચવાડામાં લેકવ્યવહાર પડે, ત્યારે આવા મહાનુભાવ પુરુષે તરફથી પ્રેરણા મેળવી શકે છે. આવા પુરુષે લેકવ્યવહારને ઘડનારા અને માર્ગદર્શક હોય છે. તેથી પૂજ્ય છે. એટલું જ નહીં પણ લોકવ્યવહારના–વ્યક્તિથી માંડીને રાજ્ય સુધીના–સર્વ તંત્રે કરતાં સ્વતંત્ર હોય છે. એટલે
