________________
સૌ સન્ન બની ગયા. એમણે કહ્યું : આ માથું લીંબડીને જ નમ્યું હતું, નમી રહ્યું છે અને નમશે. આ મારી આમન્યા છે. આને માન્ય રાખીને જ તમે બધાએ મને આમંત્યો હશે, એમ હું માનું છું. શું આ મારી ભૂલ થઈ ગઈ ! વેધક આ સવાલ હતો. પણ આવો જવાબ વાળવામાં સાર ન જણાતાં પરીક્ષા અને પારખું કરવાની અદાથી ખુદ જામસાહેબે જ બાકીની બાજી સંભાળી લેતાં એક નવી જ દરખાસ્ત મૂકી : ઘેલાશાહ, જામનગર તમારી સેવા ઇચ્છી રહ્યું છે. હવેથી તમે જામનગરને સેવા આપવાનું સ્વીકારો, તો તાંબાના પતરા પર તમારા નામે પાંચ ગામ લખી આપવાની મારી તૈયારી છે.
રાજ્ય-લોભને ઉશ્કેરી મૂકે, એવી આ માગણી-લાગણીથી જરાય વિચલિત બન્યા વિના વળતી જ પળે ઘેલાશાહે કહ્યું કે, જામસાહેબ ! માગાં દીકરી હોય ત્યાં સુધી જ મૂકી શકાય, જ્યાં એ દીકરી વહુ બની જાય, પછી આવાં માગાં શોભે નહિ, લીંબડીની શીતળ છાયામાં જીવન વિતાવ્યું છે. આપ પચાસ ગામ આપવા માંગો, તોય લીંબડીની ચાકરી હું કઈ રીતે છોડી શકું? વફાદારી વિસરી જઈને હું બેવફા બનું, એમ આપ પણ ઇચ્છતા નહિ જ હો. માટે આવી કોઈ વાત હવે આગળ ન વધે, એમ હું ઇચ્છું છું.
જામસાહેબની અગન પરીક્ષામાં વધુ ઝળકીને બહાર આવેલા ઘેલા શાહના મુખ પરનું વફાદારીનું તેજ જોઈને જામસાહેબ અંજાઈ ગયા. તેમને થયું કે, આવી વફાદારી મેળવવા તો જામનગરે હજી ઘણા તપજપ કરવાં પડશે. ઘેલાશાહની નેકટેક પર ખુદ ખુશ થઈ ગયેલા જામસાહેબની પાસેથી માનભેર વિદાય થઈને ઘેલાશાહ જ્યારે હેમખેમ બરવાળા પહોંચ્યા, ત્યારે જ લીંબડીના ઠાકોર હરિસિંહજીએ સંતોષનો શ્વાસ લીધો.
અંગ્રેજી-હકૂમતના ત્યારે હજી પાયા નંખાઈ રહ્યા હતા, એ પાયાને સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૩ +
– ૮૩
