________________
નિશ્ચયદષ્ટિ-વ્યવહારદષ્ટિ
પ્રમાણરૂપ હેપાદેયનું યથાર્થ જ્ઞાન નિશ્ચય અને વ્યવહાર દષ્ટિ સાપેક્ષ હોય છે માટે.
(૧) જે અત્યંતર સ્વરૂપની સાથે બાહ્ય સ્વરૂપને પણ અભેદ હોય, તેમજ જે પોતાના દિવ્યત્વના શુધ્ધ પરિણામ રૂપ હોય, તેવા સ્વરૂપ વિશેષથી પદાર્થને જાણે તે નિશ્ચય દષ્ટિ જાણવી.
(૨) જે એકજ દવ્યના અનેક પરિણમનેને એકબીજાથી અલગ અલગ યાને ભિન્ન-ભિન્ન પણે ગ્રહણ કરે, તેમજ જગતમાં જે દ્રવ્યને, તેના જે મુખ્ય પર્યાય વડે વ્યવહાર કરતે હેય, તે દવ્યને, તે સ્વરૂપ વિશેષથી ગ્રહણ કરે, તેમજ વળી જે પરિણમન નિશ્ચય શુધ્ધ પરિણમનનું કારણ હોય, તેને, તે તે સ્વરૂપ વિશેષથી જાણે તે વ્યવહાર દષ્ટિ જાણવી.
જગતને પ્રત્યેક પદાર્થ નિશ્ચય દષ્ટિએ શુદ્ધ-એકજ પરિણમન ભાવવાળે છે, તેમજ તે સાથે, તે પદાર્થ વ્યવહારદષ્ટિએ અનેક પરિણમન ભાવવાળે પણ છે. અને આત્માર્થનું પ્રજન હોવાથી આત્મસ્વરૂપને, શુધ્ધાશુધ, નિશ્ચય-અને વ્યવહારદષ્ટિની ચોરી વડે જણાવીએ છીએ.
