________________
૧૨૯
છીએ (૧) નિગમનયદ્રષ્ટિએ સર્વ આત્માઓને જ્ઞાન ચેતનાં હોય છે. માટે સર્વ–આત્માઓ તે ભાવે જ્ઞાની છે (૨) સંગ્રહનયષ્ટિએ –આત્માના શુદ્ધ સ્વરૂપને ઓળખનાર, સમ્યકદષ્ટિઆત્મા-જ્ઞાની છે. (૩) વ્યહારનયદષ્ટિએ :–પિતાના આત્માને ઉપકારક ભાવોને આદર કરનાર, અને ઉપઘાતક ભાવેને ત્યાગ કરનાર આત્મા જ્ઞાની છે. (૪) ઋજુસૂત્રનયદષ્ટિએઃ–આત્મહિતમાં ઉપયોગી. આત્મા જ્ઞાની છે. (૫) શબ્દનય દષ્ટિએ – કષાય અને નેકષાય રૂપ મેહને, ક્ષય, ઉપશમ, અને ક્ષયે પશમ કરતે આત્મા, જ્ઞાની છે, (૬) સંભિરૂઢનય દષ્ટિએ – જેમણે જ્ઞાન વરણીય, દર્શના વરણીય, મેહનીય, અને અંતરાય એ ચારે-ગુણઘાતી કર્મોને સર્વથા ક્ષય કરી કેવળજ્ઞાન, કેવળ દર્શન, ક્ષાયક સમ્યકત્વ અને અનંત વીયદિ ગુણ પ્રાપ્ત કર્યા છે, તેવા કેવળી-પરમાત્માઓ, જ્ઞાની છે. (૭) અવિંભૂત નયદષ્ટિએઃ – પિતાના અનંત જ્ઞાન, અનંત દર્શન, અનંત ચરિત્ર, અને અનંત વીર્યાદિ ગુણોમાં સાદી અનંતમાં ભાગે ક્ષાયિક ભાવમાં સ્વાધીન પણે સમયે– સમયે પરિણામ પામી રહેલા સિદ્ધ–પરમાતમાઓ, જ્ઞાની
છે.
