________________
૯૬
અર્થ : તે મોક્ષપદ જિનોક્ત ધમરૂપ નૌકામાંથી નીસરેલ અન્ય અર્જુન આસ્તિક દર્શનરૂપ નદીઓએ પણ મોક્ષ મેળવવો તો ઈષ્ટ માનેલ જ છે. પરંતુ તેઓએ અજ્ઞાનાવરણીયના તીવ્રપણે ક્ષયોપશમવશાત્ મોક્ષપ્રાપ્તિ અંગેનાં તપ, જપ, નિયમ અને અન્ય ક્રિયાકાંડો શ્રી જિનેશ્વરોએ જણાવેલા અહિંસક અનુષ્ઠાનોથી વિપરીત કલ્પેલાં હોય છે. તેથી તેઓ મોક્ષમાર્ગને પામી શકતા નથી.
તેવા પણ દર્શનીઓમાં જે આત્માઓ યથાપ્રવૃતિકરણ વડે આત્મ ગુણોનો-મિત્રા, તારા, બલા અને દીપ્રા યોગદૃષ્ટિપર્યંતનો પણ વિકાસ સાધી શક્યા હોય છે. તે આત્માઓમાંના કોઈ કોઈ આત્માઓ મોહગર્ભિત વૈરાગ્યના બળે મોક્ષની ઇચ્છાથી સંસારને તજીને સાધુ-સંન્યાસી આદિ પણ સંસારસમુદ્રને તરવા મથી રહ્યા હોય છે.
જૈનાગમની દૃષ્ટિએ તેવા ત્યાગી આત્માઓનો તે મોક્ષત્યાગ અંગેના સંસાર ત્યાગરૂપ કુંજર પાસે કીડી સમાન લેખાય છે.
ઉપર્યુક્ત પહેલી ગાથામાં શ્રી આનંદઘનજી મહારાજ મોક્ષ પ્રાપ્ત કરવામાં તેવો કીડી પ્રમાણ ત્યાગનો વેગ ધરાવનારા તેવા મોહગર્ભિત સંસાર ત્યાગીઓનો આશ્રયીને કહે છે કે -
અનાદિના પીયરરૂપ સંસારનો અતુલભાર તજીને કીડી એક બાજુથી મોક્ષરૂપી સાસરે ચાલી છે અને બીજી બાજુથી તે કીડીએ પોતે તજેલ સંસારના પાયા સ્વરૂપ ગૃહસ્થાશ્રમને પોતે સ્વીકારેલા સંન્યાસાશ્રમ-ત્યાગ ધર્મ કરતાંયે શ્રેષ્ઠ માનીને ગૃહસ્થાશ્રમીઓને યાવત્ મંત્ર તંત્રાદિની સાધના કરીને પણ સુખી કરવાના મલિનારંભરૂપી સો મણ ચૂરમાનો ભાર પોતાની સાથે લીધો છે. એ પ્રકારે સંસારનો ભાર ઉપાડીને મોક્ષરૂપ સાસરે જઈ રહેલી તે કીડીએ તો ખરેખર પોતાના આત્માની સાથે સંયમરૂપ મોક્ષપ્રદ કુંજ૨ લપેટવાને બદલે સંયમના સર્વ વાંકાં અંગરૂપ સંસાપ્રદ ઊંટ લપેટ્યો
