________________
૨૦૧
વધી શકાય છે, એટલે આ અક્ષરોના સ્થાનની માહિતી એમની હરિયાળીઓને સમજવા પૂરક બને છે. હરિયાળીના અર્થ સમજવા માટે કવિએ વ્યાકરણ વિષયક પારિભાષિક શબ્દપ્રયોગો કર્યા છે તેની માહિતી નીચે મુજબ છે.
અક્ષર, અનુનાસિક અનુસ્વાર, અન્તઃસ્થ યાને અર્ધસ્વર ઉષ્માક્ષર, કર્ણ, ગુણ, દંત્ય, નાસિકય, નિર્વગ્ધ, બારાખડી, મહાપ્રાણ, મૂર્ધન્ય, વ્યંજન, શ્રુતિઓ, સધ્ધર, સમ્પ્રસારણ, સ્પર્શાક્ષર, સ્વર અને સ્વરભક્તિ.
પ્રો. કાપડિયા માને છે કે હરિયાળી એવો કાવ્યપ્રકાર છેકે કવિઓ કાવ્યકલાથી સોળ કળાએ ખીલવી શકે એવી વિશેષ શક્યતાઓ રહેલી છે. પરિણામે હરિયાળી કાવ્યોનું અવલોકન કરતાં કવિપ્રતિભાનું ઓજસ્વી સ્વરૂપ નિહાળી શકાય છે.
પ્રો. કાપડિયાની હરિયાળીમાં પ્રયોજાયેલા પારિભાષિક શબ્દોની માહિતી નીચે મુજબ છે.
પાંચ વર્ણના સમુદાયને વર્ગ કહેવામાં આવે છે તેના પાંચ પ્રકાર
વર્ગ વર્ણ કુખ – ૬ ક થી મ સુધીના ૨૫ વ્યંજનો સ્પર્શ ચુછુ જુઝ – વ્યંજનો કહેવાય છે. २६६५५५ દરેક વર્ણનો પહેલો અને બીજો અક્ષર त् थ् ६५न् તથા ૬ ૬ સ્ અઘોષ કહેવાય છે. ૫ ફ બ ભૂમ્િ બાકીના વીશ વર્ષો ઘોષ કહેવાય છે. યુ ૨ ૬ ૬ અન્તસ્થ કહેવાય છે. જે ઠેકાણેથી વર્ણનો ઉચ્ચાર થાય તે સ્થાન કહેવાય છે તેના પ્રકાર
