________________
ઉપર
કે આત્માના પ્રદેશો આખા શરીરમાં વ્યાપક હોવા છતાં તેનો મુખ્યતાએ મસ્તકના મધ્યભાગમાં વાસ હોવાથી શિર પર પંચપરમેશ્વર વસે છે તેમ કહેવાય છે. જ્યાં સુધી પંચપરમેષ્ટિના ગુણો પ્રગટ્યા નથી ત્યાં સુધી આત્મા સત્તાએ કરીને પંચપરમેષ્ટિરૂપ ગણાય છે. જેમ જેમ અનુક્રમે સાધુ, ઉપાધ્યાય, આચાર્ય, અરિહંત અને સિદ્ધપદનું ધ્યાન ધરતાં તે તે ગુણ પ્રગટ થતાં સાધક પંચપરમેષ્ટિરૂપ બને છે. હૃદયથી બ્રહ્મરંધ્ર સુધી જવા માટે સુષષ્ણા નાડીરૂપ બારી છે અને ત્યાં શુદ્ધ ઉપયોગ રાખી, ધ્યાનધરી પહોંચીએ ત્યારે જ્ઞાનપ્રકાશ વધતો જાય છે. કોઈ નિષ્પક્ષપાતી વિરલા જ આ પ્રમાણે શુદ્ધ ઉપયોગથી પોતાના આત્માને તે સ્થાને ધ્રુવના તારાની જેમ સ્થિર જોઈ શકે છે.
(૪) આશાનો નાશ કરી જે યોગી સ્થિર ઉપયોગરૂપ આસન ધારણા કરી હૃદયપૂર્વકના અજપાજાપ (વાણી વિના) જપે છે તેઓ ચૈતન્યમૂર્તિરૂપ નિરંજન પરમાત્મદેવને પામે છે અને સ્વસ્વરૂપનો આનંદ માણે છે.
(સાધકનો સ્વાધ્યાય - પા. ૩૩)
(૩) ધોબીડા તું ધોજે મનનું ધોતીયું રે, રખે લાગતો મેલ લગાર રે, એણેરે મેલે જગ મેલો કર્યો રે, વિણ ધોયું ન રાખે લગાર રે.
ધોબીડા. ૧ જિનશાસન સરોવર સોહામણું રે, સમકિતતણી રૂડી પાલી રે, ધનાદિક ચાર બારણાં રે, માંહી નવ તત્વ કમળ વિશાળ રે.
ધોબીડ. મારા તિહાં ઝીલે મુનિવર હંસલો રે, પીયે છે તપ જપ નીર રે, શમ દમ આદિ જે શીખ રે, તિહાં પખાલે આતમ ચીર રે.
ધોબીડા.
