________________
જૈન દર્શનમાં ઉપયોગ
આગમન જ આપેાઆપ રોકાઈ જશે. આ માટે તન્મય બની રહેવુ પડશે. આધ્યાત્મિક કે સાંસારિક કોઈપણ પ્રવૃત્તિમાં પ્રવૃત્ત બનવા સમયે આ જ દ્રષ્ટિકાણુ સાચવી રાખવા પડશે. તે માટે સદા અપ્રમાદિ અનવુ પડશે. માન– સન્માન–પ્રશ‘સા—કીર્ત્તિ—આબરૂ ઈત્યાદિ અનુકુળ ઉપસગે’દ્વારા પણ એ દુવૃત્તિએ ઘૂસી ન જાય તેની ખૂબ સાવચેતી રાખવી પડશે. તે જ આધ્યાત્મિક-આત્મિક-વિકાસના ઉપયાગમાં સ્થિર રહી શકાશે. માનસિક ચ'ચલતાને રોકી શકાશે.
૧૩૮
પ્રથમ વિચારાઈ ગયું છે કે કોઈપણ વિષય કે ખાખત અંગે મનનું મનન, તે વિષય પ્રત્યે થતા ઉપયેાગના અનુસ ંધાન પછી જ છે, પણ સાથે સાથે એ પણ સમજવુ' જરૂરી છે કે ઉપયોગની શુદ્ધાશુદ્ધતાના આધાર તે મનના મનનની જ શુદ્ધાશુદ્ધતાના આધારે છે. મનનુ` મનન જો કષાયથી મલીન બની રહેશે તે ઉપયાગ પણ મલીન બન્યા કહેવાશે. મનનું મનન જો સમતાભાવથી-સામાયિકભાવથી સાંસારિક વિષયા અગે વૈરાગ્યભાવથી વાસિત બની રહેશે તે ઉપયાગ પશુ શુદ્ધ-નિમલ બની રહ્યો કહેવાશે.
-
આધ્યાત્મિક સાધનાના સાધક કઈ સાંસારિક-દૈહિક પ્રવૃત્તિને સદા રીકી શકતા નથી. અને રાકવાના પ્રશ્ન પણ નથી. સાધકને પણ ખાવુ જરૂરી છે, શ્વાસ લેવા જરૂરી છે, ખેલવુ જરૂરી છે, ચિ’તન પણ જરૂરી છે, ગૃહસ્થી હાય તેને દુન્યવી વ્યવહાર ચલાવવા પણ જરૂરી છે, સામાજીક અને