________________
જૈન દર્શનમાં ઉપયોગ
ચિંતવનનુ' પ્રતિબિબ પડે છે. પ્રતિબિંબની સ્વચ્છતા યા અસ્વચ્છતા તે ચિંતકના ચિ'તવનના આધારે છે. મનરૂપી આરીસામાં સ્વચ્છ ચિતવનથી સ્વચ્છ અને અસ્વચ્છ ચિતવનથી -મલીન-કાળું પ્રતિબિંબ પડે છે. એટલે સારા-ખુરા પ્રતિબિ'ખની જવાબદારી ચિ'તકની છે.
૧૦૨
દણમાં પડતી મનુષ્યના સુખની છાયા–પ્રતિબિંબની અસ્વચ્છતા તે, દર્પણમાં પ્રતિબિંખિત મુખની અસ્વચ્છતાના જ કારણે છે. તેમાં દણુના દોષ નથી. દÖણમાં પેાતાનુ મુખ અસ્વચ્છ જોનારું, પહેલાં પેાતાના મુખને સ્વચ્છ કર્યાં માદ જોવાથી જ અસ્વચ્છ નહી જોવાતાં સ્વચ્છ જોવાશે. એવી રીતે મનરૂપી આરિસામાં ચિંતવનરૂપ પ્રતિબિંબને સારૂ' જોવા ઇચ્છકે સુસ...સ્કારી બનવુ પડશે. સુસ'સ્કારોની વાસ્તવિક સમજ, આધ્યાત્મિક પૂર્વ મહષિ એએ પ્રરૂપેલ જ્ઞાનથી જ મેળવી શકાશે. આધુનિક ભૌતિક વિજ્ઞાનવાદિએ કે આત્મિક લક્ષ્ય વિનાના મિથ્યાવાદીની કસેાટીથી સુસ· સ્કાર રૂપી સુવણુને અને કુસ ંસ્કાર રૂપી સુવણુની મલીનતાને કસી શકાસે નહિ, તે સમજવું ખાસ જરૂરી છે. અનીતિ, અન્યાય, છળ પ્રપ`ચ, ઇન્દ્રિયાના વિષય પ્રત્યેની અતિ લેાલુપતા, કેવળ દૈહિઁક જ દ્રષ્ટિ, સ્વની વિસ્મૃતિ, પરમાં સ્વની બુદ્ધિ, ક્રોધાદિ કષાયા, આત્માના સત્ય સ્વરૂપની અજ્ઞાનતા, હિં'સા, અસત્ય, પરાઈ વસ્તુનુ હરણ, અબ્રહ્મ, પરિગ્રહની અતિ મૂર્છા, આ બધા કુસ સ્કારે છે. નીતિ, ન્યાય, વિષયેાના વૈરાગ્ય, આત્મિક દ્રષ્ટિ, આત્માની
