Page Text
________________
માટે મારવાડ-રાજસ્થાનથી પંડિત રોશનલાલને જેતપુર પાઠશાળામાં પ્રથમ આચાર્ય તરીકે નિયુક્ત કર્યા.
પંડિત રોશનલાલ ઓસવાળ જાતિના સ્થાનકવાસી જૈન હતા. તેમણે રાજસ્થાનમાં છોટી સાદડી ગુરુકુળમાં જૈન ધર્મનો ઊંડો અભ્યાસ કર્યો હતો. જૈનદર્શનના ઉચ્ચ કોટિના વિદ્વાન હતા. પંડિત રોશનલાલજી અને તેમના ભાઈ વસંતલાલ સાધુ-સંતોને ભણાવવાનું કામ કરતા. બંને ભાઈઓ સૌરાષ્ટ્રમાં આવ્યા. વસંતલાલ રાજકોટ સંઘમાં સેવા આપવા રોકાયા, જ્યારે રોશનલાલજી જેતપુર આવ્યા. રોશનલાલજી ચારિત્ર્યવાન યુવક હતા. તે પૂ. તપસ્વીજી મહારાજના અતિ કૃપાપાત્ર બન્યા. તેમના સંથારા વખતે પિસ્તાલીસ દિવસ સુધી રાજગિરિમાં હાજર રહી અહર્નિશ સેવા કરી હતી. એ દુઃખની વાત થઈ કે વડિયા પાઠશાળા સમાપ્ત થયા પછી તેઓ કચ્છમાં ભણાવવા માટે ગયા અને ત્યાં તેમનું નિધન થયું. પંડિત રોશનલાલે બહુ નાની ઉંમરે વિદાય લીધી. જૈન સમાજે એક ઉચ્ચ કોટિના વિદ્વાન અકાળે ગુમાવ્યા.
પંડિત રોશનલાલજી જેતપુરમાં જયંતમુનિને અભ્યાસ કરાવવા લાગ્યા. રાજકોટ ગુરુકુળમાં સારો એવો અભ્યાસ થઈ ચૂક્યો હતો. જેથી અહીં ઉચ્ચ ધોરણે અભ્યાસ શરૂ થયો. મુખ્યત્વે
સ્યાદ્વાદ મંજરી' અને ત્યારબાદ ન્યાયનાં ગ્રંથોનો અભ્યાસ ચાલતો હતો. વ્યાકરણમાં સિદ્ધાંતકૌમુદીનો અભ્યાસ શરૂ કર્યો. એક વરસમાં સંપૂર્ણ મધ્યમાં પરીક્ષા આપવાની ઇચ્છા હતી. શ્રુતજ્ઞાનનો અપાર મહિમા
જેતપુર પાઠશાળામાં પરમ પૂજ્ય ગુરુદેવ તપસ્વીજી માણેકચંદ્રજી મહારાજે શાસ્ત્રભંડારની સ્થાપના કરી હતી. જયંતમુનિજીએ સમગ્ર ભંડારનું પ્રતિલેખન કર્યું. એક એક ગ્રંથોને ફરીથી સારી રીતે પોથીબંધ કરી વ્યવસ્થિત કર્યા. આ કાર્ય વખતે પૂજ્ય ગુરુદેવ પ્રાણલાલજી સ્વામી પણ હાજર હતા. ભંડારનું ફરી આલોચન થવાથી શાસ્ત્ર સંબંધી ખૂબ સારી જાણકારી મળી. આ ભંડારમાં ઘણાં શાસ્ત્રો હસ્તપ્રતસ્વરૂપે હતાં. સોળસો વરસ પહેલાં લખાયેલું હસ્તલિખિત શાસ્ત્ર મોતીની જેમ ચમકતું હતું. લહિયાઓ અને મુનિરાજો સુવર્ણઘટિત એવી શાહી બનાવતા હતા કે તેનો રંગ હજારો વરસો સુધી એવો ને એવો જ રહેતો. આજના ગ્રંથો દસ-વીસ વરસમાં ઝાંખા પડી જાય છે. હસ્તલેખન કલા એ જૈન મુનિઓની અને તે સમયના લહિયાઓની વિશિષ્ટ કલા હતી.
હસ્તલિખિત શાસ્ત્રોમાં જૈન સમાજ આખા વિશ્વમાં મોખરે છે. બૌદ્ધ અને સનાતન ધર્મનાં પણ હસ્તલિખિત શાસ્ત્રો જૈન ગ્રંથભંડારોમાં ઉપલબ્ધ છે. એ જ રીતે વિશ્વમાં અન્ય રાષ્ટ્રો પાસે પણ હસ્તલિખિત ગ્રંથો છે. પરંતુ જૈનસંઘે હસ્તલેખનકલામાં જે પ્રગતિ કરી હતી તે અલૌકિક છે. તેમાં પણ તાડપત્રનું હસ્તલેખન તો કલ્પનાતીત કુશળતા અને સૌંદર્ય ધરાવે છે. સૂકવેલાં તાડપત્રો ઉપર સોયની અણીથી બારીક અક્ષરો ખોદવામાં આવે છે અને ત્યારબાદ તેમાં સોના જેવી ચમકતી વિશિષ્ટ શાહી ભરવામાં આવે છે.
સાધુતાનું શિખર અને માનવતાની મહેંક n 72
| SR No. | 023252 |
| Book Title | Sadhutanu Shikhar Ane Manavtani Mahek |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Harshad Doshi |
| Publisher | Jain Academy |
| Publication Year | 2006 |
| Total Pages | 532 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |