________________
પૂનમચંદજી દકે જયંતીભાઈના પ્રણામ સ્વીકાર્યા. વૈરાગી તરીકે ગુરુકુળમાં વિશેષ સ્થાન આપી અધ્યયન માટે બધી સુગમતા કરી આપી. ચૌધરીસાહેબને લાગતું હતું કે આ વિદ્યાર્થી સાવ નબળો છે. તેમણે થોડી મશ્કરી પણ કરી. પૂનમચંદજી સાહેબને કહ્યું, “આવા ભૂતવિદ્યાર્થીને રાખવાથી માથાફોડ વધશે. આ વિદ્યાર્થી ભણેગણે તેવું લાગતું નથી!”
ચૌધરીસાહેબ શરૂઆતમાં કેમ ફંટાયા તેનું કારણ કર્મયોગ સિવાય બીજું શું કહેવું ? ચૌધરીસાહેબના આ વિપરીત ભાવો ફક્ત બે જ દિવસ રહેવાના હતા. જયંતીભાઈને પણ આ ટકોર આકરી લાગી હતી.
સર્વપ્રથમ પૂનમચંદજી સાહેબે ચૌધરીસાહેબને કહ્યું, “તમો જયંતીને ભક્તામર સ્તોત્ર શિખવાડો. પ્રથમ કંઠસ્થ કરી લે ત્યારબાદ અર્થ સમજાવશો.”
ચૌધરીસાહેબે ભક્તામરના બે શ્લોક આપ્યા. પરંતુ પોતાની હૈયાઉકલતથી જયંતીભાઈએ બીજા દિવસે ચૌધરીસાહેબને બેને બદલે સીધા અગિયાર શ્લોક સંભળાવી દીધા! ચૌધરીસાહેબના હર્ષનો પાર ન રહ્યો. તેમની વિચારધારા બદલાઈ ગઈ.
જયંતીભાઈને લઈને તેઓ પૂનમચંદસાહેબ પાસે આવ્યા અને કહ્યું, “સાહેબ, મારી ભૂલ હતી. આ વિદ્યાર્થી રતન છે રતન. ગુરુકુળનું નામ રોશન કરશે.”
આમ પૂરા શિક્ષકસમૂહ ઉપર જયંતીભાઈની ઊંડી છાપ પડી. સૌ સન્માનની દૃષ્ટિએ જોવા લાગ્યા. જયંતીભાઈ પણ વચગાળાની અસ્થિરતા, રઝળપાટ અને સાધુસંતોની અનિશ્ચિતતાની ધારણામાંથી મુક્ત થયા. અહીં સાધનાની તક મળતાં તેમણે આરામ અનુભવ્યો. આ બધા આચાર્યોની જ્ઞાનસાધનાનો પણ તેમના મન પર ઊંડો પ્રભાવ પડ્યો. અત્યારે ધ્યાન દઈને ભણવું એ જ તેમને હિતાવહ લાગ્યું.
ગુરુકુળની દિનચર્યા :
રાજકોટ ગુરુકુળમાં મેટ્રિક સુધીનો અભ્યાસ હતો. તેમાં બે પિરિયડ ખાસ ધર્મધ્યાનના રાખ્યા હતા. તેમાં મૂળ શાસ્ત્રો, તત્ત્વાર્થસૂત્ર, સંસ્કૃત-પ્રાકૃત વ્યાકરણ અને દર્શનશાસ્ત્રના સ્યાદ્વાદ મંજરી જેવા ગ્રંથોનો અભ્યાસ કરાવવામાં આવતો હતો. ઉપરની કક્ષામાં મેંદરડાવાળા વ્રજલાલ કપુરચંદ ગાંધી, દેશિંગવાળા મગનભાઈ, જયંતીભાઈ રૂપાણી, પ્રાણલાલભાઈ રૂપાણી વગેરે આઠથી દશ મુખ્ય વિદ્યાર્થી હતા.
જયંતીભાઈને પણ ઉપરની કક્ષામાં મૂકવામાં આવ્યા હતા. પૂનમચંદજી દક સ્વયં ધાર્મિક વર્ગ લેતા હતા. બાકીના વર્ગો બીજા આચાર્યો સંભાળતા હતા. ગુરુકુળનું સમગ્ર વાતાવરણ શાંત અને સેવારૂપ લાગતું હતું. વિદ્યાર્થીઓને મુખ્યત્વે માનવસેવાના પાઠ ભણાવવામાં આવતા હતા. પરસ્પર તપસ્વી મહાપાજનું મહાભિનિષ્ક્રમણ D 37