________________
સ્થાનકવાસી સંઘ, કરો કંપની તરફથી અને વિશાળ માત્રામાં વ્યક્તિગત રૂપે દુષ્કાળરાહતના કામમાં નાણાકીય મદદ મળી હતી. પહેલાના ગુજરાતી સમાજે નાણાકીય સહાય કરી જ હતી, સાથેસાથે કેમ્પની વ્યવસ્થામાં તેમનો અદ્ભુત સાથસહકાર મળ્યો હતો. જે. બી. કંપનીવાળા શ્રી વિઠ્ઠલભાઈએ મોકળે મને ધનરાશિ વાપરી હતી અને પોતાની વ્યક્તિગત અને સ્ટાફની સેવા સમર્પિત કરી હતી.
રાહતકાર્યના ચાર મુખ્ય વિભાગ હતા : અનાજ (રેશન)વિતરણ, ભોજન, વસ્ત્ર-વિતરણ અને પશુ-ચારો. શ્રી જયંતમુનિના અનેક સમર્પિત ભક્તો સેવા આપવા માટે એલચંપા પહોંચી ગયા હતા. મોતીબાબુએ તપસ્વીજીના સંથારા સમયે રસોડું સંભાળ્યું હતું, તે ફરીથી અહીં રસોડું સંભાળવા હાજર થઈ ગયા હતા. જગન્નાથજીએ વસ્ત્ર-વિતરણની જવાબદારી સંભાળી લીધી હતી. શર્માજી પશુચારાનું કામ પ્રેમથી કરી રહ્યા હતા. અનાજ-વિતરણની વ્યવસ્થા રહેલાના ગુજરાતીભાઈઓએ સંભાળી લીધી હતી. પ્રભુ નારાયણ પંજાબી આર્મીના નિવૃત્ત ઑફિસર હતા. ચારે વિભાગની મુખ્ય વ્યવસ્થા તેમને સોંપવામાં આવી હતી. તે ઉપરાંત વિઠ્ઠલભાઈ પટેલ, ઉમેદભાઈ પટેલ, અંબાભાઈ પટેલ, બિમલ પ્રસાદ જૈન, ડૉ. રમણીકભાઈ દોશી, પ્રીતિબહેન, પુષ્પાદેવી જૈન વગેરે અહર્નિશ સેવા માટે હાજર હતાં. દરેકની નિઃસ્વાર્થ સેવા ખરેખર અભિનંદનને પાત્ર છે.
કેમ્પ જૂન ૧૯૬૮થી જાન્યુઆરી ૧૯૬૯ સુધી ૮ માસ ચાલ્યો. ૧૦,૦૦૦ માણસોને ૮ માસ સુધી અનાજની સહાય આપવામાં આવી હતી. તેમને દલિયા, દાળ, ચોખા અને અન્ય ખાદ્ય સામગ્રી આપવામાં આવતી હતી. રોજ ૨૫૦૦ વ્યક્તિઓ ભોજન કરતા હતા. પ00 પશુઓને ખલી, ખોળ અને ચારો આપવામાં આવતો હતો. તે ઉપરાંત ૫૦,000 જોડી વસ્ત્રનું વિતરણ કર્યું હતું. ભોજન, રેશન, પશુચારો વગેરેમાં લગભગ ૧૨ લાખ રૂપિયાની ધનરાશિ વપરાઈ હતી.
કૅમ્પમાં વ્યવસ્થા જળવાઈ રહે અને રાહતનું કામ તેના લક્ષ્ય પ્રમાણે પાર ઊતરે તે માટે વિશિષ્ટ કાર્યશૈલી અમલમાં મૂકી હતી.
બિહારના મોટાભાગના કૅમ્પમાં ભોજન બપોરે પીરસવામાં આવતું હતું. તેથી દૂર ગામડામાંથી માણસો ૧૦ વાગ્યે નીકળી જતા. તેમનો પૂરો સમય ભોજનમાં ચાલ્યો જતો હતો. બેલચંપા કેમ્પમાં સવારે ૮ વાગ્યે ભોજન આપતા, જેથી માણસોને કામ કરવા માટે પૂરો દિવસ મળી શકતો, તેમજ રસોઈ બનાવવા માટે પૂરી રાતનો સમય મળતો હતો. જમવાનું શરૂ કરતા પહેલાં પાંચ મિનિટ ભગવાન મહાવીર, બજરંગ બલિ, સીતારામની ધૂન બોલાવતા હતા. હિંદુ- મુસલમાનના કોઈ ભેદભાવ વગર દરેક માટે રસોડું ખુલ્યું હતું. દરેકે પોતાનાં વાસણ લાવવાનાં રહેતાં. હાથ અને વાસણ ધોવા માટે ૨૦ પાણીના નળની વ્યવસ્થા રાખી હતી. ચોખ્ખાઈ ઉપર પૂરું ધ્યાન આપવામાં આવતું હતું. આવવા અને જવાનાં જુદાં દ્વાર રાખ્યાં હતાં, જેથી અંધાધૂંધી ન ફેલાય.
સેવા એ જ શ્રદ્ધાંજલિ @ 419