________________
બા.બ્ર. લલિતાબાઈ મહાસતીજી (બાપજી) ઠાણા ૬ કલકત્તામાં બિરાજમાન હતાં. તેમને અનશનના સમાચાર મળતાં જ ઉગ્ર વિહાર કરી ૧૭મે ઉપવાસે ઉદયગિરિ પધાર્યાં. તપસ્વીજીનાં ચરણોમાં પહોંચવાની એક માત્ર તીવ્ર મનોભાવનાના આધારે તેમણે કલકત્તાથી રાજિગર માત્ર ૧૭ દિવસમાં પહોંચવા માટે જે ઘોર વિહાર કર્યો, માર્ગમાં જે પરિષહો અને પ્રતિકૂળતાઓને સર્વથા અવગણીને તેનો જે સામનો કર્યો તે ખરેખર અવિસ્મરણીય છે. તપોમૂર્તિ યોગીરાજ અને મહાસતીજીઓનું મિલન સુખ દુઃખના મિશ્રિત ભાવથી પરિપૂર્ણ હતું. બધાંનાં નેત્ર હર્ષમિશ્રિત શોકથી છલકાઈ રહ્યાં હતાં. મહાસતીજીઓ તપસ્વીજીનાં દર્શન થઈ શકવાથી પોતાને કૃતકૃત્ય માનતા હતા, જ્યારે તપસ્વીજી મહાસતીજીઓના ઉગ્ર વિહાર અને પદાર્પણને અસાધારણ માનતા હતા. મહાસતીજીઓના આગમનથી તપસ્વીજી મહારાજને જે સાત્ત્વિક આનંદ મળ્યો, તેમના પવિત્ર હૃદયને સાતા ઊપજી અને જે ભાવભર્યું વાતાવરણ નિષ્પન્ન થયું તે અનુભવનો વિષય છે. તે ઉપરાંત મહાસતીજીઓએ સ્વાધ્યાય અને પ્રવચનનું કાર્ય ઉપાડી લેતાં શ્રી જયંતમુનિજીને પણ ઘણી રાહત મળી.
સંલેખના તપમાં મંગલ પ્રવેશ :
તપસ્વીજી મહારાજે પહેલા ૧૫ ઉપવાસ પૂરા થતા પહેલાં જ તેમાં બીજા ૧૫ ભેળવીને માસ ખમણના પચ્ચક્ખાણ લીધા હતા. તેમણે જાહેર કર્યું હતું કે, “મારા આ માસખમણનું લક્ષ્ય યાવજ્જીવન સંલેખના તપ (સંથારો) છે. કદાચ માસખમણ તપની વચ્ચે જ જો દેહત્યાગ થઈ જાય તો મારા ઉપવાસને સંથારો જ માનવાનો છે. આ મારો દઢ સંકલ્પ છે.”
૨૫ ઉપવાસ પછી તપસ્વીજી મહારાજ હિતવાક્યો અને પોતાના સંદેશ લખીને આપતા હતા. તેમના આ સંદેશ સંગ્રહિત કરવામાં આવ્યા છે.
હવે તેમનું શરીર ઘણું જ સુકાઈ ગયું હતું. પાણીનું પ્રમાણ ઘટતું જતું હતું. છતાં અવાજ હજુ પણ પહેલા જેવો જ હતો. રાજકોટથી જયાબાઈ મહાસતીજીના પત્રો આવતા હતા. તેમની બધાને ખાસ ભલામણ હતી કે પાણી તો હમણાં બંધ ન જ કરવું. શ્રી જયંતમુનિ પણ પાણી ચાલુ રાખવાની તરફેણમાં હતા. પટનાથી વિનોબા ભાવેજીએ ખાસ સંદેશો મોકલ્યો હતો કે, “તપસ્વીજી ભલે ઉપવાસ ચાલુ રાખે, પણ ખાસ વિનંતી છે કે પાણી બંધ કરશો નહીં.” પોતાની ભલામણની પુષ્ટિ માટે તેમણે વેદ અને ઉપનિષદનાં સૂત્રો ટાંક્યાં હતાં.
૨૮મા ઉપવાસની રાત્રિએ અસાતા રહી. ૨૯મે દિવસે તેમણે સાધુ, સાધ્વી, શ્રાવક અને શ્રાવિકાઓના ચતુર્વિધ સંઘની વિશાળ મેદની વચ્ચે વિધિવત્ સંથારાની ઘોષણા કરી. તેમનો આત્મા શાંત, દાંત, ગંભીર અને મહાનતા પ્રાપ્ત કરી ગયો હતો. પૂરા ભારતમાં અને ભારત બહાર તેમના મહાતપનો મંગલ પ્રભાવ ફેલાઈ ગયો હતો. રાજિંગમાં ઉપસ્થિત વિશાળ જનસમુદાય આ આશ્ચર્યકારી, ઐતિહાસિક અને વાસ્તવિક પ્રસંગને જોઈ વિસ્મય પામી રહી હતી.
ઉદયગિરિની પાવન છાયામાં મહાપ્રસ્થાન D 411